Blog

Giai thừa là gì? Giải thích chi tiết cho học sinh lớp 10 và cách luyện tập Giai thừa miễn phí

T
Tác giả
4 phút đọc
Chia sẻ:
5 phút đọc

1. Giới thiệu và tầm quan trọng

Giai thừa là một khái niệm cơ bản xuất hiện trong chương trình toán học lớp 10. Việc hiểu rõ giai thừa không chỉ giúp giải nhanh các bài toán liên quan tới tổ hợp, xác suất mà còn là nền tảng quan trọng của các phép tính trong toán học và nhiều lĩnh vực thực tiễn khác, như tin học, sinh học, kinh tế. Với hơn 40.504+ bài tập luyện tập Giai thừa miễn phí, bạn có thể rèn luyện mọi lúc, mọi nơi!

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1. Lý thuyết cơ bản

- Định nghĩa: Giai thừa của một số tự nhiên n (ký hiệu là n!n!) là tích của tất cả các số tự nhiên liên tiếp từ 1 đến n.

Cụ thể:

n! = 1 \times 2 \times 3 \times \dots \times (n-1) \times n" data-math-type="inline"> <!LATEXPROCESSED1754176325609><codeclass="bggray100px1rounded">n!=1×2×3××(n1)×n</code><!--LATEX_PROCESSED_1754176325609--><code class="bg-gray-100 px-1 rounded">n! = 1 \times 2 \times 3 \times \dots \times (n-1) \times n</code>

- Với n = 0:0!=10! = 1(quy ước đặc biệt để thuận tiện trong toán học).

- Giai thừa chỉ xác định với số nguyên không âm.

2.2. Công thức và quy tắc cần nhớ

Danh sách công thức:

  • n!=n×(n1)!n! = n \times (n-1)!(vớin>0n > 0)
  • 0!=10! = 1
  • n!=1×2×3××nn! = 1 \times 2 \times 3 \times \dots \times n

Cách ghi nhớ: Hãy nhớ rằng mỗi lần tăng lên 1 đơn vị, giá trị giai thừa tăng gấp n lần so với giai thừa trước đó.

- Điều kiện sử dụng: n phải là số nguyên không âm.

- Biến thể: Đôi khi gặp công thức giai thừa trong các biểu thức chia như n!k!\frac{n!}{k!}(vớik<nk < n).

3. Ví dụ minh họa chi tiết

3.1. Ví dụ cơ bản

Tính5!5!.

Lời giải:

5! = 1 \times 2 \times 3 \times 4 \times 5 = 120" data-math-type="inline"> <!LATEXPROCESSED1754176325616><codeclass="bggray100px1rounded">5!=1×2×3×4×5=120</code><!--LATEX_PROCESSED_1754176325616--><code class="bg-gray-100 px-1 rounded">5! = 1 \times 2 \times 3 \times 4 \times 5 = 120</code>

Các bước thực hiện:

  • Bước 1: Viết tích các số từ 1 đến 5.
  • Bước 2: Thực hiện phép nhân lần lượt:1×2=21 \times 2 = 2,2×3=62 \times 3 = 6,6×4=246 \times 4 = 24,24×5=12024 \times 5 = 120.

Lưu ý: Không bỏ sót số nào, thứ tự nhân không ảnh hưởng kết quả.

3.2. Ví dụ nâng cao

Tính giá trị biểu thức8!5!\frac{8!}{5!}.

Lời giải:

\frac{8!}{5!} = \frac{8 \times 7 \times 6 \times 5!}{5!} = 8 \times 7 \times 6 = 336" data-math-type="inline"> <!--LATEX_PROCESSED_1754176325619--><code class="bg-gray-100 px-1 rounded">\frac{8!}{5!} = \frac{8 \times 7 \times 6 \times 5!}{5!} = 8 \times 7 \times 6 = 336</code>

Kỹ thuật giải nhanh: Rút gọn phần giai thừa giống nhau ở tử và mẫu số để tính toán dễ dàng.

4. Các trường hợp đặc biệt

  • Nếunnkhông phải số nguyên không âm → Không tính đượcn!n!.
  • 0!=10! = 1(quy ước)
  • 1!=11! = 1
  • Liên hệ: Giai thừa xuất hiện trong hoán vị, chỉnh hợp, tổ hợp – kiến thức quan trọng ở chương sau.

5. Lỗi thường gặp và cách tránh

5.1. Lỗi về khái niệm

  • Hiểu sai0!0!hoặc1!1!(cả hai đều bằng 1).
  • Nhầm giai thừa với phép nhân thông thường.
  • Không phân biệt giai thừa với luỹ thừa (n!<br>nnn! <br> \neq n^n).

Cách ghi nhớ: Luỹ thừa là nhân nhiều số giống nhau, còn giai thừa là nhân tất cả số từ 11tớinn.

5.2. Lỗi về tính toán

  • Bỏ sót số trong dãy nhân.
  • Không rút gọn được khi chia giai thừa.
  • Nhập nhầm số vào máy tính (hoặc nhầm khi bấm số lớn).

Phương pháp kiểm tra: Sau khi tính, thử nhân dần từng số để kiểm tra lại kết quả. Dùng máy tính cẩn thận hoặc kiểm tra phép chia giai thừa bằng tốc độ rút gọn.

6. Luyện tập miễn phí ngay

- Truy cập 40.504+ bài tập Giai thừa miễn phí.

- Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập ngay.

- Theo dõi tiến độ học tập và xem kết quả từng bài ngay lập tức.

7. Tóm tắt và ghi nhớ

- Giai thừa (n!n!) là tích các số tự nhiên liên tiếp từ 11tớinn.

-0!=10! = 1(quy ước đặc biệt).

- Không dùng giai thừa cho số âm hoặc số không nguyên.

- Ghi nhớ các công thức cơ bản, luyện tập thường xuyên để tránh nhầm lẫn.

- Hoàn thành checklist lý thuyết, luyện các dạng bài từ cơ bản đến nâng cao để thành thạo.

T

Tác giả

Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".