Blog

Ứng dụng thực tế của hàm lợi nhuận trong cuộc sống và ngành nghề

T
Tác giả
8 phút đọc
Chia sẻ:
8 phút đọc

Giới thiệu về hàm lợi nhuận và tầm quan trọng

Trong kinh doanh và quản lý tài chính, hàm lợi nhuận là một công cụ toán học quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá khả năng sinh lời của sản phẩm hoặc dịch vụ. Ở bậc lớp 12, học sinh đã làm quen với kiến thức về hàm số và đạo hàm, vì vậy việc hiểu và ứng dụng hàm lợi nhuận không chỉ củng cố kiến thức mà còn trang bị kỹ năng giải quyết vấn đề thực tế.

Về mặt toán học, hàm lợi nhuận được định nghĩa là hiệu giữa hàm doanh thu và hàm chi phí. Chúng ta có công thức cơ bản sau: Π(x)=R(x)C(x)\Pi(x) = R(x) - C(x)trong đó Π(x)\Pi(x)là lợi nhuận khi sản xuất và bánxx đơn vị sản phẩm,R(x)R(x)là doanh thu, và C(x)C(x)là tổng chi phí.

Các ứng dụng trong đời sống hàng ngày

1. Kinh doanh bán lẻ nhỏ lẻ: Giả sử bạn bán bánh mì với giá bán p=10,000đoˆˋng/chie^ˊcp=10{,}000\,\text{đồng}/chiếc . Chi phí cố định hàng ngày là Cf=500,000đoˆˋngC_f=500{,}000\,\text{đồng} , chi phí biến đổi mỗi chiếc là Cv=6,000đoˆˋngC_v=6{,}000\,\text{đồng} . Khi bán xx chiếc ta có R(x)=10,000x,C(x)=500,000+6,000x,Π(x)=4,000x500,000.R(x)=10{,}000x,\quad C(x)=500{,}000+6{,}000x,\quad \Pi(x)=4{,}000x-500{,}000.

2. Dịch vụ giặt ủi tại gia: Một tiệm giặt ủi tính R(x)=20,000xR(x)=20{,}000x với xx kg quần áo, chi phí cố định gồm tiền thuê máy và điện nước: Cf=1,000,000đoˆˋngC_f=1{,}000{,}000\,\text{đồng} , chi phí biến đổi Cv=8,000đoˆˋng/kgC_v=8{,}000\,\text{đồng}/\text{kg} . Khi khách gửi 200 kg, lợi nhuận là

1{,}200{,}000x -10{,}000{,}000=0\quad\Rightarrow\quad x=\frac{10{,}000{,}000}{1{,}200{,}000}\approx8{,}33\quad(\text{bộ}).$$

Ví dụ 2: Startup công nghệ phát triển ứng dụng. Đầu tư ban đầu Cf=500,000,000đoˆˋngC_f=500{,}000{,}000\,\text{đồng} , chi phí biến đổi mỗi lượt tải về bảo trì máy chủ, quảng cáo là Cv=10,000đoˆˋngC_v=10{,}000\,\text{đồng} , giá bán 1 lượt tải p=50,000đoˆˋngp=50{,}000\,\text{đồng} . Hàm lợi nhuận: Π(x)=50,000x(500,000,000+10,000x)=40,000x500,000,000.\Pi(x)=50{,}000x - (500{,}000{,}000 + 10{,}000x)=40{,}000x-500{,}000{,}000.

Kết nối với các môn học khác

Khái niệm hàm lợi nhuận kết hợp chặt chẽ với nhiều môn học khác: • Vật lý: Chi phí năng lượng và công suất máy móc liên quan đến điện năng tiêu thụ. • Tin học: Sử dụng phần mềm tính toán, mô phỏng dữ liệu để tìm cực đại lợi nhuận. • Kinh tế học: Lý thuyết cầu – cung, điểm hòa vốn, phân tích chi phí – lợi ích.

Các dự án nhỏ dành cho học sinh

1. Mô phỏng kinh doanh bán trà sữa: Học sinh lập bảng Excel với các biến số về giá, chi phí nguyên liệu, số lượng bán, sau đó vẽ đồ thị hàm lợi nhuận và xác định điểm tối ưu.

2. Phân tích chi phí–lợi nhuận cho dự án bán handmade: Tính toán chi phí nguyên liệu, đóng gói, quảng cáo, xác định số sản phẩm cần bán để sinh lời.

3. Xây dựng mô hình kinh doanh dịch vụ gia sư: Tính chi phí giờ dạy, chi phí di chuyển, doanh thu giờ dạy, tối ưu số giờ dạy mỗi tuần.

Phỏng vấn chuyên gia

Thầy Nguyễn Văn An (Giáo viên Toán, THPT Nguyễn Trãi) chia sẻ: “Hàm lợi nhuận là ví dụ minh họa sinh động nhất để học sinh thấy được ứng dụng của đạo hàm trong việc tìm cực trị. Khi các em tự lập hàm và phân tích, khả năng tư duy toán học và kinh tế được nâng lên rất nhiều.”

Chị Trần Mai (Quản lý Marketing tại công ty khởi nghiệp) cho biết: “Chúng tôi thường xuyên sử dụng mô hình hàm lợi nhuận để hoạch định ngân sách quảng cáo. Việc xác định điểm tối ưu giúp tiết kiệm chi phí và gia tăng doanh thu một cách hiệu quả.”

Tài nguyên bổ sung

• Sách “Kinh tế lượng và ứng dụng” – NXB Giáo dục Việt Nam. • Khóa học trực tuyến “Toán ứng dụng trong kinh doanh” trên Coursera. • Phần mềm GeoGebra: Mô phỏng đồ thị hàm lợi nhuận và tìm nghiệm.

Danh mục:

T

Tác giả

Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".