1. Giới thiệu về dạng bài toán Nhận biết đồ vật đựng ít nước hơn

Trong chương trình toán lớp 2, bài toán nhận biết đồ vật đựng ít nước hơn giúp các em rèn luyện tư duy so sánh và khả năng quan sát thực tế. Dạng bài toán này thường xuất hiện qua hình ảnh minh họa hoặc mô tả bằng lời văn, yêu cầu học sinh xác định trong hai hoặc nhiều vật chứa nước, vật nào chứa ít nước hơn. Đây là kỹ năng quan trọng để các em hiểu về so sánh dung tích, ứng dụng trong đời sống như khi rót nước, dùng cốc, chai, bình v.v.

2. Phân tích đặc điểm của bài toán Nhận biết đồ vật đựng ít nước hơn

Bài toán này có một số đặc điểm giúp chúng ta dễ dàng nhận biết:

• Có từ hai đồ vật trở lên đựng nước.
• Có thể cho hình ảnh mô phỏng mức nước hoặc miêu tả bằng lời (ví dụ: "cốc A có nhiều nước hơn cốc B").
• Yêu cầu xác định đồ vật nào chứa ít nước hơn (tức là mức nước thấp hơn, dung tích nước nhỏ hơn).

3. Chiến lược tổng thể để tiếp cận bài toán

• B1: Đọc kỹ đề bài, nhận diện các đồ vật cần so sánh.
• B2: Quan sát kỹ mức nước (trong hình ảnh) hoặc chú ý đến mô tả (trong lời văn).
• B3: So sánh các mức nước hoặc số liệu cho sẵn.
• B4: Xác định đồ vật nào chứa ít nước hơn.
• B5: Kiểm tra lại kết quả để tránh nhầm lẫn.

4. Các bước giải quyết chi tiết với ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Trong hình, có hai chiếc cốc: cốc A và cốc B. Mực nước trong cốc A thấp hơn mực nước trong cốc B. Hỏi cốc nào đựng ít nước hơn?

• B1: Nhận diện có hai cốc cần so sánh: cốc A và cốc B.
• B2: Quan sát mực nước trong từng cốc.
• B3: So sánh mực nước: mực nước cốc A thấp hơn cốc B.
• B4: Kết luận: cốc A đựng ít nước hơn cốc B.

Ví dụ 2 (so sánh dung tích bằng số liệu): Cốc X có 150 ml nước, cốc Y có 200 ml nước. Cốc nào đựng ít nước hơn?

• So sánh số ml:$150 < 200$nên cốc X đựng ít nước hơn.

5. Các công thức và kỹ thuật cần nhớ

• Nếu bài toán cho số liệu: So sánh bằng dấu bé hơn ($<$). Ví dụ: Nếu$a < b$thì $a$ ít hơn$b$.
• Nếu bài toán cho hình ảnh: Nhìn vào mực nước, vạch mức, hoặc chiều cao của nước trong đồ vật để xác định.

Kỹ thuật:

• Gạch chân dữ kiện số liệu so sánh chính (ml, lít...)
• Vẽ hoặc phác họa hình ảnh nước trong từng vật (nếu chỉ có lời văn).
• Luôn nhớ: Mực nước thấp hơn đồng nghĩa với lượng nước ít hơn.

6. Các biến thể của bài toán và cách điều chỉnh chiến lược

• Biến thể 1: So sánh nhiều hơn hai đồ vật. Với 3 hoặc 4 đồ vật, các em so sánh từng cặp, sau đó chọn ra đồ vật chứa ít nhất.
• Biến thể 2: Đồ vật có hình dạng khác nhau, nhưng cùng chiều cao (so sánh mực nước theo phần trăm chiều cao hoặc số liệu).
• Biến thể 3: Chỉ có các mô tả về “ít hơn”, “nhiều hơn”. Dùng suy luận logic để loại trừ.

Ví dụ biến thể: Ba chai nước, biết chai A ít hơn chai B, chai B ít hơn chai C. Vậy chai nào đựng ít nước nhất? (Đáp án là chai A).

7. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết

Bài tập 1: Quan sát hình dưới đây (giả sử có hai lọ Lọ A và Lọ B). Lọ A có mức nước là 100 ml, Lọ B là 80 ml. Hỏi lọ nào có ít nước hơn?

• Nhìn vào số liệu:$100 > 80$.
• Kết luận: Lọ B đựng ít nước hơn.

Bài tập 2: Quan sát ba ly nước: ly X, ly Y, ly Z. Ly X có mực nước thấp nhất, ly Y cao hơn, ly Z cao nhất. Hỏi ly nào đựng ít nước nhất?

• Ly X có mực nước thấp nhất → Ly X đựng ít nước nhất.

8. Bài tập thực hành tự luyện

• Bài 1: Có hai cái chậu, chậu M có 250 ml nước, chậu N có 300 ml nước. Chậu nào nhiều nước hơn? Chậu nào ít nước hơn?
• Bài 2: Ba cái chai, chai A đựng nước đến vạch số 2, chai B vạch số 4, chai C vạch số 3. Chai nào đựng ít nước nhất?
• Bài 3: Quan sát hình 4 chiếc cốc, cốc nào có mức nước thấp nhất?
• Bài 4: Viết lại các đồ vật theo thứ tự từ ít đến nhiều nước (giả thiết các số liệu hoặc hình ảnh minh họa).

9. Mẹo học nhanh và lưu ý để tránh sai lầm

• Khác cơ bản nhất: Mực nước thấp hơn nghĩa là ít hơn.
• Với số liệu: So sánh theo hướng số nhỏ hơn thì ít nước hơn.
• Cẩn thận với đồ vật hình dạng khác nhau, nếu cùng chiều cao nhưng dung tích khác nhau cần chú ý mô tả hoặc đề bài.
• Nếu có nhiều đồ vật, nên loại trừ lần lượt các vật chứa nhiều nước hơn để tìm ra vật chứa ít nước nhất.
• Nếu bài toán cho dưới dạng miêu tả, nên tóm tắt lại dữ kiện theo sơ đồ hoặc gạch chân thông tin quan trọng.

Khi luyện tập nhiều dạng bài này, các em sẽ nhanh chóng trở nên thành thạo, tự tin nhận biết và so sánh lượng nước trong các vật dụng khác nhau.