Cách giải bài toán chia nhẩm cho số tròn chục – Chiến lược bài bản cho học sinh lớp 3

1. Giới thiệu về bài toán chia nhẩm cho số tròn chục

Chia nhẩm cho số tròn chục là một dạng toán quan trọng trong chương trình Toán lớp 3 và thường gặp trong thực tế. Số tròn chục là số có tận cùng là 0 như 10, 20, 30, 40… Biết cách chia nhẩm nhanh giúp học sinh tính toán linh hoạt, hỗ trợ tốt cho các phép tính phức tạp hơn về sau.

2. Đặc điểm của dạng bài toán này

Các bài toán chia nhẩm cho số tròn chục thường có dạng: Chia một số cho 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90,… Đặc điểm nổi bật:

Số bị chia thường là các số tròn chục hoặc là bội của số tròn chục.Có thể quy về phép nhân, chia cho 10 rồi chia tiếp cho số đơn giản.Giúp rèn luyện tư duy nhẩm toán và hỗ trợ tính toán nhanh.

3. Chiến lược tổng thể để giải bài toán chia nhẩm cho số tròn chục

Để chia nhẩm cho số tròn chục hiệu quả, học sinh nên thực hiện theo các bước sau:

Nhẩm tách số tròn chục thành tích của 10 và một số tự nhiên.Thực hiện phép chia lần lượt: chia cho 10 trước, sau đó chia cho số còn lại.Hoặc, nếu thuận tiện, có thể quy về phép nhân ngược lại để kiểm tra.

4. Các bước giải chi tiết với ví dụ minh họa

Giả sử bài toán: "Tính nhẩm$240 \,: \, 30$".

Bước 1: Phân tích số tròn chục 30 = 10 x 3.Bước 2: Thực hiện chia lần lượt:
-$240 \,: \, 10 = 24$
-$24 \,: \, 3 = 8$Vậy$240 \,: \, 30 = 8$

Hoặc có thể chia theo kiểu nhóm:
-$30 + 30 + 30 + 30 + 30 + 30 + 30 + 30 = 240$(có 8 nhóm 30)
- Kết quả là 8.

5. Các công thức và kỹ thuật cần ghi nhớ

Công thức tổng quát cho dạng toán này:

- Với$a$là số bị chia,$b = 10 \, \times \, n$(số tròn chục):

Ghi nhớ các phép nhân và chia bảng 10, cũng như các số chia nhỏ (2, 3, 4, 5,...)

6. Các biến thể và cách điều chỉnh chiến lược

Một số dạng biến thể:

Chia số không phải tròn chục nhưng chia hết cho số tròn chục (vd: 270 : 30)Chia số không chia hết chia cho số tròn chục, kết quả là số thập phân hoặc chia có dư (vd: 250 : 40)Chia ngược lại: Cho biết kết quả chia, hãy tìm số bị chia (bài toán tìm nhân).

Với các bài toán không chia hết, chia nhẩm phần nguyên trước rồi xét phần dư.

7. Bài tập mẫu có lời giải chi tiết

Bài tập 1: "Tính nhẩm$560 \,: \, 20$"

Phân tích:$20 = 10 \times 2$Chia lần lượt:
-$560 \,:\, 10 = 56$
-$56 \,:\, 2 = 28$Vậy$560 \,: \, 20 = 28$

Bài tập 2: "Tính nhẩm$180 \,: \, 30$"

Phân tích:$30 = 10 \times 3$Chia lần lượt:
-$180: 10 = 18$
-$18: 3 = 6$Vậy$180 \,: \, 30 = 6$

8. Bài tập thực hành tự luyện

Học sinh hãy giải các bài sau và kiểm tra đáp án phía dưới:

$400 \,: \, 40$$300 \,: \, 50$$720 \,: \, 80$$240 \,: \, 60$

Đáp án

$400: 40 = 10$$300: 50 = 6$$720: 80 = 9$$240: 60 = 4$

9. Mẹo nhẩm nhanh và lưu ý quan trọng

Nhớ lòng bảng nhân và chia cơ bản từ 1 đến 10.Nếu phải chia cho số tròn chục, hãy phân tích dưới dạng$10 \times n$ để dễ nhẩm.Chia cho 10 bằng cách bỏ chữ số 0 cuối cùng nếu số bị chia là số tròn chục.Kiểm tra lại bằng phép nhân ngược (kết quả $\times$ số chia có ra số bị chia không?).Chú ý dấu hiệu số chia không hết: cần kiểm tra phần dư nếu có.Không lẫn nhầm giữa các phép chia cho số đầu 1 (10, 100, 1000) và các số khác (20, 30, ...).

Hy vọng với chiến lược giải bài toán chia nhẩm cho số tròn chục lớp 3 này, các em sẽ tự tin hơn khi làm bài và rèn kỹ năng tính nhẩm vững chắc cho các dạng toán khác.