Giải thích chi tiết: Chia số có bốn chữ số cho số có một chữ số (chia có dư) cho học sinh lớp 3

1. Giới thiệu về khái niệm và tầm quan trọng

Phép chia là một trong bốn phép tính cơ bản mà các em học sinh gặp trong chương trình Toán tiểu học. Đặc biệt, phép chia số có bốn chữ số cho số có một chữ số (chia có dư) là một dạng bài toán quan trọng giúp các em phát triển tư duy logic, luyện khả năng tính nhẩm và rèn kỹ năng giải quyết vấn đề. Đây cũng là bước đệm quan trọng để học các kiến thức nâng cao hơn ở các lớp trên.

2. Định nghĩa chính xác và rõ ràng

Chia số có bốn chữ số cho số có một chữ số (chia có dư) là phép toán tìm thương và số dư khi chia một số gồm bốn chữ số cho một số chỉ có một chữ số. Trong phép chia này, kết quả thường có một thương và có thể có một số dư khác 0. Số dư luôn nhỏ hơn số chia.

Kí hiệu phép chia: Nếu$a$là số có bốn chữ số,$b$là số có một chữ số, ta viết:

$a: b = q$dư $r$

Trong đó:

3. Giải thích từng bước với ví dụ minh họa

Chúng ta cùng nhau xem xét ví dụ sau để hiểu rõ cách thực hiện phép chia này:

Ví dụ minh họa: Chia$2345$cho$6$

Ta đặt phép chia:

2345 : 6 = ?

Bước 1: Lấy chữ số đầu tiên của số bị chia ($2$).$2 < 6$, không chia được, chuyển sang chữ số tiếp theo.

Bước 2: Ghép chữ số đầu và thứ hai lại thành$23$.$23: 6 = 3$(vì $6 \times 3 = 18$), còn dư $5$. Viết$3$vào thương, ghi$5$xuống.

Bước 3: Hạ tiếp chữ số tiếp theo là $4$, ta có $54$.$54: 6 = 9$(vì $6 \times 9 = 54$), dư $0$. Viết$9$vào thương, dư $0$. Hạ tiếp chữ số cuối cùng$5$.

Bước 4: Chia nốt$5: 6 = 0$, dư $5$(vì $6 \times 0 = 0$). Viết$0$vào thương, dư $5$là số dư cuối cùng.

Kết quả:$2345: 6 = 390$dư $5$.

Dạng bảng chia chi tiết

   390
--------
6 |2345
   -18   (6x3=18)
   ----
     54 
    -54  (6x9=54)
    ----
      0  (hạ 5)
     -0  (6x0=0)
     --
      5  (số dư)

Vậy$2345: 6 = 390$dư $5$.

4. Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

5. Mối liên hệ với các khái niệm toán học khác

- Phép chia có dư liên hệ chặt chẽ với phép nhân và phép cộng: Ta luôn có công thức kiểm tra lại kết quả:

$a = b \times q + r$

- Hiểu phép chia giúp các em nâng cao kỹ năng phân tích số, kiểm tra chia hết, tìm bội số, ước số v.v.

6. Các bài tập mẫu có lời giải chi tiết

Bài tập 1:$1587: 7 =?$

Giải:
- Lấy$15: 7 = 2$(dư $1$), viết$2$.
- Hạ $8$thành$18$,$18: 7 = 2$(dư $4$), viết$2$.
- Hạ $7$thành$47$,$47: 7 = 6$(dư $5$), viết$6$.
- Vậy$1587: 7 = 226$dư $5$.

Bài tập 2:$4829: 4 =?$

Giải:
- Lấy$4: 4 = 1$(dư $0$).
- Hạ $8$thành$8$,$8: 4 = 2$(dư $0$).
- Hạ $2$thành$2$,$2: 4 = 0$(dư $2$).
- Hạ $9$thành$29$,$29: 4 = 7$(dư $1$).
- Vậy$4829: 4 = 1207$dư $1$.

Bài tập 3:$3000: 5 =?$

Giải:
-$3: 5 = 0$. Hạ $30$,$30: 5 = 6$(dư $0$), viết$6$.
- Hạ $0$thành$0$,$0: 5 = 0$.
- Hạ tiếp$0$, vẫn$0: 5 = 0$.
- Vậy$3000: 5 = 600$dư $0$.

7. Các lỗi thường gặp và cách tránh

8. Tóm tắt và các điểm chính cần nhớ

- Luôn chia lần lượt từng chữ số, từ cao xuống thấp.

- Số dư cuối cùng nhỏ hơn số chia.

- Kiểm tra kết quả:$a = b \times q + r$.

- Nếu một bước chia chưa đủ, hãy nhớ ghi$0$vào thương và hạ tiếp chữ số tiếp theo.

- Luyện tập nhiều sẽ giúp các em thực hiện phép chia nhanh và chính xác.