Chiến lược giải bài toán Làm tròn số – Hướng dẫn chi tiết cho học sinh lớp 3

1. Giới thiệu về bài toán Làm tròn số và ý nghĩa

Làm tròn số là một trong những kỹ năng toán học quan trọng được giới thiệu ở lớp 3. Việc làm tròn giúp các em làm việc với các con số một cách dễ dàng, nhanh chóng hơn, đặc biệt trong các tình huống thực tế như tính tiền, ước lượng số lượng hoặc so sánh giá trị. Bài toán làm tròn số thường yêu cầu học sinh xác định số tròn chục, tròn trăm gần nhất của một số, hoặc làm tròn đến hàng đơn vị, chục, trăm tùy từng trường hợp.

2. Đặc điểm của bài toán Làm tròn số

• Các dạng bài thường gặp:

• Làm tròn số tự nhiên đến hàng chục gần nhất
• Làm tròn số tự nhiên đến hàng trăm gần nhất
• Làm tròn số thập phân (bài nâng cao)

• Yêu cầu kỹ năng quan sát, xác định được chữ số ở các hàng và cách xử lý chữ số đứng sau hàng cần làm tròn. 

3. Chiến lược tổng thể tiếp cận bài toán Làm tròn số

Chiến lược chung khi gặp bài làm tròn số:

• Xác định yêu cầu bài toán: Cần làm tròn đến hàng nào?
• Tìm chữ số ở hàng cần làm tròn, xác định chữ số đứng ngay sau hàng cần làm tròn.
• Dựa vào giá trị chữ số đứng sau để quyết định giữ nguyên hay tăng thêm 1 đơn vị cho chữ số ở hàng cần làm tròn.

4. Các bước giải quyết bài toán làm tròn số (Có ví dụ minh họa)

Bước 1: Xác định hàng cần làm tròn (đơn vị, chục, trăm…)

Bước 2: Nhìn chữ số ở hàng kế tiếp (bên phải) của hàng cần làm tròn.

Bước 3: So sánh chữ số đó:

• - Nếu chữ số đó nhỏ hơn 5 (0, 1, 2, 3, 4): Giữ nguyên phần bên trái, thay phần bên phải bằng 0.
• - Nếu chữ số đó lớn hơn hoặc bằng 5 (5, 6, 7, 8, 9): Tăng thêm 1 đơn vị cho chữ số ở hàng cần làm tròn, các chữ số bên phải thay bằng 0.

Bước 4: Viết kết quả làm tròn. 

Ví dụ 1: Làm tròn số 347 đến hàng chục gần nhất.

+ Hàng chục là 4, số đứng ngay bên phải là 7.

+ Vì 7 > 5 nên tăng hàng chục lên 1 là 5, hàng đơn vị thay bằng 0. Vậy 347 làm tròn thành 350.

Ví dụ 2: Làm tròn số 432 đến hàng trăm gần nhất.

+ Hàng trăm là 4, số bên phải (hàng chục) là 3.

+ 3 < 5 nên giữ nguyên hàng trăm, các chữ số sau thay bằng 0. Vậy 432 làm tròn thành 400.

5. Công thức, kỹ thuật cần nhớ khi làm tròn số

• Mỗi lần làm tròn, chỉ xét đến chữ số bên phải hàng cần làm tròn.
• Nếu chữ số đó từ 5 trở lên, cộng thêm 1 vào hàng cần làm tròn.
• Các chữ số bên phải hàng làm tròn đều thay bằng 0 sau khi làm tròn.

Công thức tổng quát

Cho số $A$cần làm tròn đến hàng$k$(k=10, 100,...):
- Nếu chữ số ở hàng$k/10$< 5,$A$làm tròn thành$A' =$phần tròn xuống hàng$k$
- Nếu chữ số ở hàng$k/10$ \geq 5,$A$làm tròn thành$A' =$phần tròn lên hàng$k$

Ví dụ:$A = 376$, làm tròn chục.
Chữ số hàng đơn vị là 6 \geq 5 nên$A' = 380$.

6. Các biến thể và cách điều chỉnh chiến lược

• Làm tròn đến hàng chục, trăm, nghìn...
• Làm tròn số trong các bài toán có lời văn
• Làm tròn nhiều số cùng lúc
• Làm tròn trong các bài toán đơn vị đo lường (kg, m, cm...)

• Với các dạng trên, các bước cơ bản vẫn giữ nguyên nhưng cần chú ý các đơn vị hoặc tình huống thực tế để trả lời chính xác.

7. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết từng bước

Bài tập: Làm tròn các số sau đến hàng chục gần nhất: 274, 195, 869.

Lời giải:

+ Số 274:
- Hàng chục: 7, hàng đơn vị: 4 (<5) nên giữ 7, thành 270.

+ Số 195:
- Hàng chục: 9, hàng đơn vị: 5 (>=5) nên tăng 9 lên 10, thành 200.

+ Số 869:
- Hàng chục: 6, hàng đơn vị: 9 (>=5) nên tăng 6 lên 7, thành 870.

8. Bài tập thực hành (tự làm)

Bài 1: Làm tròn các số sau đến hàng chục gần nhất:
a) 142 b) 369 c) 485

Bài 2: Làm tròn các số sau đến hàng trăm gần nhất:
a) 328 b) 782 c) 599

Bài 3: Một cửa hàng bán được 473 cái bánh trong ngày. Hãy làm tròn số bánh đã bán được đến hàng chục và hàng trăm gần nhất.

9. Mẹo nhớ và lưu ý tránh sai sót khi làm tròn số

• Luôn xác định đúng hàng cần làm tròn, chú ý ký hiệu hàng.
• Cẩn thận khi các chữ số sau cộng lên làm ảnh hưởng đến số ở hàng làm tròn (ví dụ 595 làm tròn trăm thành 600).
• Nếu số ngay sau hàng cần làm tròn là 5 thì vẫn làm tròn lên.
• Viết lại phần phía sau hàng cần làm tròn thành 0.

Ghi nhớ công thức, luyện tập nhiều để tránh nhầm lẫn giữa giữ nguyên và tăng lên. Đọc kỹ đề, kiểm tra lại kết quả.

Với chiến lược, hướng dẫn chi tiết và mẹo trên, các em sẽ nắm vững cách giải bài toán làm tròn số – một kiến thức nền tảng và hữu ích cho học sinh lớp 3!