Chiến lược giải bài toán Nhận biết giảm một số đi một số lần lớp 3

1. Giới thiệu về dạng bài toán

Dạng bài "Nhận biết giảm một số đi một số lần" là một trong những dạng toán quen thuộc trong chương trình Toán lớp 3. Đặc trưng của dạng này là yêu cầu so sánh hoặc tìm giá trị khi một số lượng bị giảm đi nhiều lần (ví dụ: giảm đi 2 lần nghĩa là chỉ còn một nửa, giảm đi 3 lần nghĩa là còn một phần ba...). Đây là dạng xuất hiện nhiều trong các đề kiểm tra, đề thi cuối kỳ và đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện tư duy suy luận logic cho học sinh. Việc thành thạo cách giải bài toán này giúp các em phát triển kỹ năng toán học cơ bản vững chắc.

Bạn có thể luyện tập cách giải với hơn 42.226+ bài tập miễn phí ở cuối bài viết!

2. Phân tích đặc điểm bài toán

2.1 Nhận biết dạng bài

Dạng bài này thường xuất hiện với các từ khoá như "giảm đi... lần", "ít đi... lần", "còn lại... lần so với ban đầu". Đề bài có thể hỏi bạn: "Một số sau khi giảm đi 4 lần thì còn lại bao nhiêu?". Hãy chú ý phân biệt với các dạng bài "giảm đi một số đơn vị" (giảm đi một số cụ thể chứ không phải số lần, ví dụ: giảm đi 5 đơn vị).

2.2 Kiến thức cần thiết

Công thức quan trọng nhất là: Muốn giảm một số đi$n$lần, ta lấy số đó chia cho$n$:

$<br />S' = \frac{S}{n}<br />$

Nơi$S$là số ban đầu,$n$là số lần bị giảm. Ta cần thành thạo các phép chia, nhớ chú ý đến mối liên hệ giữa phép chia và phép nhân cũng như cách đọc hiểu đề bài.

3. Chiến lược giải quyết tổng thể

3.1 Bước 1: Đọc và phân tích đề bài

• Đọc kỹ đề, gạch dưới các từ khóa: giảm..., lần, còn lại, sau khi, ít hơn...
• Xác định rõ đề hỏi tìm gì, dữ kiện đã cho là gì.
• Nhận biết đây có phải dạng giảm đi một số lần không.

3.2 Bước 2: Lập kế hoạch giải

• Chọn công thức chia phù hợp.
• Sắp xếp các bước: tìm số sau khi giảm, kiểm tra lại kết quả.
• Dự đoán xem kết quả nên nhỏ hơn số ban đầu mấy lần.

3.3 Bước 3: Thực hiện giải toán

• Nhẩm nháp chia, viết phép chia ra giấy nếu cần.
• Kiểm tra: Lấy kết quả nhân lại với số lần, có ra số ban đầu không?

4. Các phương pháp giải chi tiết

4.1 Phương pháp cơ bản

Cách làm phổ biến nhất là thực hiện phép chia trực tiếp. Ví dụ: "Số 24 giảm đi 3 lần" ta lấy$24 \div 3 = 8$. Ưu điểm: đơn giản, dễ nhớ; phù hợp hầu hết các bài cơ bản. Hạn chế: với số lớn hoặc phép chia khó, học sinh cần cẩn thận chia chính xác.

4.2 Phương pháp nâng cao

Có thể biến đổi dữ kiện nếu số chia là tích của nhiều số nhỏ (dùng tính chất phân tích thừa số).
Mẹo nhớ: "Muốn giảm đi ... lần, ta chia cho ...". Nếu gặp dạng bài tìm số ban đầu khi đã biết số sau khi giảm thì dùng phép nhân ngược lại.

5. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết

5.1 Bài tập cơ bản

Đề bài: Một thùng nước chứa 36 lít nước. Sau khi xả bớt để lượng nước còn lại giảm đi 4 lần, hỏi trong thùng còn lại bao nhiêu lít nước?

Giải:
- Số lít nước còn lại:$36 \div 4 = 9$(lít)

Giải thích: Vì giảm đi 4 lần tức là còn$1/4$lượng cũ nên ta chia số lít cho 4.

5.2 Bài tập nâng cao

Đề bài: Một cửa hàng có 120 kg gạo, sau đợt bán hàng lượng gạo giảm đi 5 lần. Hỏi còn lại bao nhiêu kg gạo? Nếu bán tiếp 8 kg gạo thì số gạo còn lại giảm đi bao nhiêu lần so với ban đầu?

Cách 1:
- Số kg gạo còn lại sau khi giảm 5 lần:$120 \div 5 = 24$(kg)
- Số kg gạo sau khi bán tiếp:$24 - 8 = 16$(kg)
- Số lần giảm:$120 \div 16 = 7.5$lần.

Cách 2: Tính bằng tỉ số phần trăm (nâng cao đối với học sinh khá):$\frac{16}{120} = \frac{2}{15}$. Lượng gạo còn lại bằng$\frac{2}{15}$lần so với ban đầu, tức đã giảm đi$120 \div 16 \approx 7,5$lần.

So sánh: Cách 1 phù hợp với học sinh chung, cách 2 dành cho các em khá hơn.

6. Các biến thể thường gặp

Có thể yêu cầu tìm số ban đầu, biết số sau khi giảm và số lần giảm. Dạng này ngược lại: Ta dùng phép nhân, ví dụ: Biết còn 7 quả sau khi giảm đi 3 lần, hỏi ban đầu có bao nhiêu quả? Trả lời:$7 \times 3 = 21$quả.
Mẹo: Đọc kỹ đề, kiểm tra đơn vị cho đúng.

7. Lỗi phổ biến và cách tránh

7.1 Lỗi về phương pháp

- Nhầm lẫn giữa “giảm đi một số lần” và “giảm đi một số đơn vị”.
- Dùng phép trừ thay cho phép chia.
- Lỗi này khắc phục bằng cách đọc lại đề, xác định chắc chắn từ khóa “lần”.

7.2 Lỗi về tính toán

- Chia nhầm, nhầm vị trí số bị chia và số chia.
- Làm tròn sai kết quả.
- Để tránh: Luôn kiểm tra ngược lại bằng phép nhân, đối chiếu với dữ kiện đề bài.

8. Luyện tập miễn phí ngay

Bạn có thể truy cập 42.226+ bài tập cách giải Nhận biết giảm một số đi một số lần miễn phí. Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập ngay lập tức để theo dõi tiến độ và cải thiện kỹ năng giải toán.

9. Kế hoạch luyện tập hiệu quả

Hãy dành 15 phút mỗi ngày luyện giải khoảng 5-10 bài từ dễ đến khó. Kiểm tra kết quả mỗi tuần, chú ý sửa lỗi sai. Đặt mục tiêu: giải thành thạo 50 bài trong 2 tuần. Đánh giá tiến bộ bằng cách thử sức với đề tổng hợp cuối tuần.