Chiến lược giải bài toán về gấp một số lên một số lần lớp 3 (từ A-Z)

1. Giới thiệu về dạng bài toán

Bài toán về "gấp một số lên một số lần" là dạng toán rất quen thuộc trong chương trình Toán lớp 3. Dạng bài này yêu cầu học sinh xác định giá trị của một số khi nó được nhân lên hoặc giảm đi một số lần (thường là nhấn mạnh phép nhân hoặc phép chia). Đây là một trong những chủ đề xuất hiện thường xuyên trong các bài kiểm tra, đề thi giữa kỳ, cuối kỳ cũng như là phần trọng tâm trong sách giáo khoa. Việc thành thạo dạng bài này giúp học sinh nâng cao tư duy toán học, khả năng tính nhanh và đặt nền móng cho các dạng toán phức tạp hơn ở các lớp trên. Bạn có thể luyện tập ngay với trên 42.226+ bài tập miễn phí dưới đây!2. Phân tích đặc điểm bài toán2.1 Nhận biết dạng bàiCác dấu hiệu nhận biết dạng bài này thường là: "gấp lên… lần", "lớn (nhỏ, nhiều, ít)… hơn… lần", "nếu số đó được gấp… lần", "bằng… lần số kia"… Từ khóa cần lưu ý: "gấp", "nhỏ hơn/ít hơn… lần", "bằng… lần". Để phân biệt, cần chú ý: Nếu đề yêu cầu "gấp lên" hay "bằng… lần" => sử dụng phép nhân. Nếu đề yêu cầu "nhỏ hơn… lần"/"bằng 1/phần…" => sử dụng phép chia.2.2 Kiến thức cần thiết- Biết nhân, chia trong phạm vi đã học
- Công thức: Số mới = Số cũ × Số lần;
hoặc Số cũ = Số mới : Số lần
- Hiểu ý nghĩa phép nhân (gấp lên) và phép chia (chia nhỏ, tìm số bị gấp)Mối liên hệ: Liên quan trực tiếp đến phép nhân, phép chia trong số tự nhiên. Hỗ trợ việc hiểu bài toán tăng giảm tỉ số ở các lớp tiếp theo.3. Chiến lược giải quyết tổng thể3.1 Bước 1: Đọc và phân tích đề bài- Đọc kỹ đề bài, gạch dưới các từ khóa: "gấp… lần", "lớn/nhỏ hơn… lần", v.v.
- Xác định dữ kiện cho trước (số cũ, số mới, số lần gấp)
- Xác định cần tìm (số mới hay số cũ?)3.2 Bước 2: Lập kế hoạch giải- Chọn cách giải phù hợp: nhân hay chia?
- Sắp xếp bước giải hợp lý (tính ra trung gian nếu cần)
- Ước lượng trước đáp án phù hợp với thực tế (ví dụ: gấp lên thì số lớn hơn, chia ra thì số nhỏ hơn)3.3 Bước 3: Thực hiện giải toán- Áp dụng công thức cho đúng:

Hoặc:

- Tính toán từng bước thật cẩn thận, nhớ kiểm tra lại phép tính
- So sánh kết quả với dự đoán, kiểm tra bằng cách thay ngược lại4. Các phương pháp giải chi tiết4.1 Phương pháp cơ bản- Dùng phép nhân/ phép chia đúng công thức đã trình bày trên
Ưu điểm: Phù hợp tất cả bài toán cơ bản, dễ hiểu, dễ kiểm tra
Hạn chế: Sẽ lâu hơn với bài nhiều bước hoặc dữ kiện lạ4.2 Phương pháp nâng cao- Dùng bảng tóm tắt hoặc sơ đồ đoạn thẳng để minh họa số lần (rất hiệu quả học sinh lớp 3!)
- Mẹo: Ghi nhớ nhanh bằng cách: Gấp lên dùng phép nhân, thu nhỏ dùng phép chia
- Có thể kiểm tra ngay kết quả bằng cách nhân/ngược lại thử lại số đã cho5. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết5.1 Bài tập cơ bảnĐề bài: Một cửa hàng có 7 thùng sữa. Số thùng sữa sau khi gấp lên 3 lần là bao nhiêu?

Phân tích:
- Số thùng sữa ban đầu: 7
- Số lần gấp: 3
- Yêu cầu tìm số thùng sữa sau khi gấp lên

Lời giải:
Số thùng sữa sau khi gấp lên 3 lần là:
$<br />7 \times 3 = 21<br />$
Đáp số: 21 thùng sữa5.2 Bài tập nâng caoĐề bài: Một đoạn dây sau khi cắt đi thì còn lại 1 phần 4 độ dài ban đầu và lúc này là 8cm. Hỏi đoạn dây ban đầu dài bao nhiêu cm?

Cách 1 (truyền thống):
Vì còn 1 phần 4, nên ban đầu dài:
$<br />8 \times 4 = 32 (cm)<br />$
Đáp số: 32cm

Cách 2 (dùng sơ đồ đoạn thẳng):
Vẽ đoạn thẳng chia 4 phần, biết 1 phần = 8cm, nên cả đoạn là:
$<br />8 \times 4 = 32 (cm)<br />$
Ưu điểm cách 2: Học sinh dễ hình dung, tránh nhầm lẫn. Nhược điểm: Mất thời gian vẽ sơ đồ.6. Các biến thể thường gặp- Dạng giảm số lần ("nhỏ hơn… lần","ít hơn… lần"), hỏi số còn lại hoặc số ban đầu
- Dạng tìm số gấp lên, biết số cũ và số mới
- Dạng so sánh hai số biết quan hệ gấp/giảm lần
Mỗi biến thể ứng dụng công thức linh hoạt: Tìm số bị gấp (chia), tìm số gấp lên (nhân), vẽ sơ đồ để minh họa.7. Lỗi phổ biến và cách tránh7.1 Lỗi về phương pháp- Nhầm phép nhân và chia khi đọc đề
- Áp dụng sai công thức —> luôn xác định rõ "gấp lên" (nhân) hay "chia ra"
- Cần kiểm tra lại bằng cách tra lại dữ kiện đề bài đã khớp hay chưa7.2 Lỗi về tính toán- Nhầm số, quên đơn vị, tính nhân/chia sai thứ tự
- Làm tròn số nhầm —> với bài lớp 3 luôn phải giữ nguyên số (không làm tròn)
- Luôn kiểm tra lại bằng phép tính ngược để chắc chắn đúng đáp án8. Luyện tập miễn phí ngay- Tại đây bạn có thể truy cập 42.226+ bài tập cách giải Giải bài toán về gấp một số lên một số lần miễn phí
- Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập và kiểm tra kết quả ngay
- Hệ thống tự động lưu lại tiến độ học tập và gợi ý bài học phù hợp để cải thiện kỹ năng giải toán9. Kế hoạch luyện tập hiệu quả- Mỗi tuần nên làm ít nhất 15-20 bài, tăng dần mức độ khó
- Sau mỗi 20 bài nên ôn lại các lỗi thường gặp
- Đặt mục tiêu cụ thể: làm đúng ít nhất 90% bài tập cơ bản, 70% bài nâng cao
- Kiểm tra tiến độ bằng làm bài kiểm tra nhỏ cuối tuần, tự đánh giá phần yếu cần bổ sung