Hướng dẫn ôn thi cộng nhẩm, trừ nhẩm lớp 3 – Bí quyết làm bài nhanh, chính xác

1. Giới thiệu: Vì sao "Cộng nhẩm, trừ nhẩm" quan trọng trong kỳ thi?

Cộng nhẩm, trừ nhẩm là hai kỹ năng nền tảng và bắt buộc trong chương trình toán lớp 3, xuất hiện hầu hết trong các đề kiểm tra, đề thi học kỳ, kỳ thi học sinh giỏi. Khả năng cộng, trừ nhanh và chính xác giúp học sinh tiết kiệm thời gian khi làm bài, tăng hiệu suất giải quyết các bài toán phức tạp hơn. Nhiều sai lầm trong các bài toán khó thực chất lại bắt nguồn từ việc cộng/trừ nhầm lẫn ở các bước cơ bản. Vì vậy, ôn thi cộng nhẩm, trừ nhẩm lớp 3 là bước không thể thiếu để đạt kết quả tốt ở mọi kỳ thi toán tiểu học.

2. Tổng hợp kiến thức trọng tâm cần nắm vững

• - Cộng, trừ các số trong phạm vi 100, 1000 bằng nhẩm (không đặt tính).
• - Nhận diện đặc điểm các số tròn chục, tròn trăm, số chẵn và lẻ.
• - Các bảng cộng, trừ đã học ở lớp 1, lớp 2 dùng để tra cứu nhanh.
• - Kỹ năng phân tích số thành hàng chục, hàng đơn vị để nhẩm nhanh.
• - Nhận biết các trường hợp cộng nhẩm, trừ nhẩm thuận tiện (ví dụ:$47 + 3$,$72 - 2$).

3. Các công thức quan trọng và điều kiện áp dụng

• - Cộng nhẩm số tròn chục/trăm:$a0 + b0 = (a+b)0$,$a00 + b00 = (a+b)00$(trong đó $a, b$là chữ số).
• - Cộng nhẩm qua chục:$48 + 6 = (48 + 2) + 4 = 50 + 4 = 54$(chia số cần cộng thành tổng phần đủ chục và phần còn lại).
• - Trừ nhẩm qua chục:$53 - 7 = (53 - 3) - 4 = 50 - 4 = 46$(tương tự, chia số cần trừ thành phần đủ chục và phần còn lại).
• - Cộng/trừ số gần nhau:$99 + 17 = 100 + 16 = 116$(lấy gần nhất rồi bù/trừ bớt đi).

4. Phân loại các dạng bài tập thường gặp trong đề thi

• - Dạng 1: Cộng/trừ các số đơn giản trong phạm vi 100, 1000 (không nhớ, nhẩm nhanh).
• - Dạng 2: Cộng/trừ các số qua chục, qua trăm (phải nhẩm từng bước).
• - Dạng 3: Tìm số còn thiếu trong phép cộng, trừ (dạng điền số).
• - Dạng 4: Tính nhẩm liên tiếp nhiều phép toán (dây chuyền).
• - Dạng 5: Giải toán có lời văn sử dụng cộng nhẩm/trừ nhẩm.

5. Chiến lược làm bài hiệu quả cho từng dạng

• Với Dạng 1: Tra cứu bảng cộng/trừ nhanh, xác định rõ có cần nhớ hay không. Cố gắng ghép số để thành tròn chục/tròn trăm nếu có thể.

• Với Dạng 2: Phân tích số thành hàng chục, đơn vị; cộng/trừ từng phần một, chú ý giữ kết quả trung gian; viết nháp nếu thấy khó nhẩm.

• Với Dạng 3: Đưa phép tính về dạng quen thuộc rồi suy luận số cần điền, nhớ kiểm tra lại bằng phép tính lại.

• Với Dạng 4: Không nên tính từng phép toán riêng lẻ mà nên gộp các bước thành phép tính thuận tiện (ví dụ:$12 + 8 + 20$thì nên làm$12 + 8 = 20$, rồi$20 + 20 = 40$).

• Với Dạng 5: Đọc đề cẩn thận, xác định dữ kiện cần cộng, trừ, thử nháp để nắm được phép toán phù hợp.

6. Bài tập mẫu từ các đề thi trước và lời giải chi tiết

• - Bài 1: Tính nhẩm
  a)$27 + 15$
  b)$59 - 12$
  c)$38 + 25 + 7$
• - Lời giải:
  a)$27 + 15 = (27 + 3) + 12 = 30 + 12 = 42$
  b)$59 - 12 = (59 - 9) - 3 = 50 - 3 = 47$
  c)$38 + 25 + 7 = 38 + 25 = 63; 63 + 7 = 70$
• - Bài 2: Tìm$x$biết$x + 17 = 36$
  Lời giải:$x = 36 - 17 = 19$.
• - Bài 3: Một cửa hàng buổi sáng bán 38 chiếc bút, buổi chiều bán thêm 27 chiếc bút. Hỏi cả ngày cửa hàng bán được bao nhiêu chiếc bút?
  Lời giải: Cộng nhẩm$38 + 27 = (38 + 2) + 25 = 40 + 25 = 65$(ngày bán được 65 chiếc bút).
• - Bài 4: Tính nhanh$49 + 18$
  Lời giải:$49 + 18 = (49 + 1) + 17 = 50 + 17 = 67$

7. Các lỗi phổ biến học sinh thường mắc phải trong kỳ thi

• - Nhầm lẫn các con số hàng đơn vị và chục (ví dụ:$19 + 7$nhẩm thành$16$thay vì $26$).
• - Quên cộng/trừ phần nhớ khi vượt qua chục/trăm.
• - Không kiểm tra lại, dẫn đến sai kết quả chỉ vì nháp nhầm.
• - Vội vàng chọn kết quả trước khi đọc hết đề hoặc nhìn nhầm số.

8. Kế hoạch ôn tập theo thời gian: 2 tuần, 1 tuần và 3 ngày trước thi

• - 2 tuần trước thi:
  + Ôn lại bảng cộng, trừ; luyện tập từng ngày các phép cộng/trừ 2 số nhỏ, số tròn chục/trăm; nhận diện dạng bài trong sách giáo khoa và bài tập nâng cao.
• - 1 tuần trước thi:
  + Tập trung vào các dạng bài nâng cao hơn (cộng/trừ qua chục, tìm số còn thiếu, tính nhanh). Làm lại các đề thi thử, đề kiểm tra năm trước.
• - 3 ngày trước thi:
  + Giải đề tổng hợp, tập trung kiểm tra tốc độ và độ chính xác, rà soát lại lỗi sai thường gặp, học các mẹo tính nhẩm nhanh. Nghỉ ngơi, không học dồn để đảm bảo tinh thần tốt khi đi thi.

9. Các mẹo làm bài nhanh và chính xác

• - Luôn nhóm các số thành tròn chục, tròn trăm nếu có thể để nhẩm dễ hơn.
• - Tận dụng tính chất giao hoán, kết hợp của phép cộng:$a + b + c = (a + c) + b$.
• - Khi làm trắc nghiệm, thử thay ngược kết quả vào đề để kiểm tra nhanh.
• - Luyện thói quen kiểm tra lại kết quả sau mỗi phép tính dài hoặc có nhiều bước.
• - Tập đọc kỹ đề, rà soát các số liệu trước khi thực hiện phép tính.

Lời kết

Ôn thi cộng nhẩm, trừ nhẩm lớp 3 kỹ lưỡng giúp các em học sinh tự tin bước vào bất kỳ kỳ thi nào với nền tảng vững chắc, tránh những lỗi ngớ ngẩn và đạt điểm số cao. Hãy rèn luyện liên tục, nghỉ ngơi điều độ trước ngày thi để sẵn sàng chinh phục mọi thử thách toán học!