Blog

Đặt Tính Trừ: Khái Niệm, Quy Tắc và Luyện Tập Miễn Phí cho Học Sinh Lớp 4

T
Tác giả
5 phút đọc
Chia sẻ:
5 phút đọc

1. Giới thiệu và tầm quan trọng

“Đặt tính trừ” là một trong những kiến thức trọng tâm của chương trình toán lớp 4. Thông qua việc học cách đặt tính trừ, các em biết cách thực hiện phép trừ các số tự nhiên có nhiều chữ số một cách chính xác. Việc nắm vững kỹ năng này giúp các em giải quyết nhanh các bài toán thực tế như tính tiền, tính toán số dư, chia sẻ đồ vật... Ngoài ra, thành thạo đặt tính trừ còn là nền tảng quan trọng cho các phép tính phức tạp hơn ở các lớp lớn. Để luyện tập kỹ năng này, các em có thể làm hơn 42.666+ bài tập Đặt tính trừ miễn phí ngay tại đây!

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1 Lý thuyết cơ bản

Đặt tính trừ là gì? Đặt tính trừ là viết các số theo cột dọc sao cho các hàng đơn vị, hàng chục, hàng trăm... thẳng hàng với nhau, rồi thực hiện phép trừ từ phải sang trái (từ hàng đơn vị trở lên).

Tính chất chính: Trong phép trừ các số tự nhiên, số bị trừ phải lớn hơn hoặc bằng số trừ. Phép trừ không thay đổi nếu cộng hoặc trừ cùng một số vào cả hai số (với số bị trừ và số trừ), điều này áp dụng cho bài toán kiểm tra kết quả.

Điều kiện áp dụng: Phép trừ trong phạm vi các số tự nhiên, không thực hiện phép trừ khi số bị trừ nhỏ hơn số trừ.

2.2 Công thức và quy tắc

Công thức chung của phép trừ: Nếuaabblà hai số tự nhiên, trong đó aba \geq b, thì ab=ca - b = c(trong đó cclà hiệu của phép trừ).

Quy tắc đặt tính:

  • Viết số bị trừ phía trên, số trừ phía dưới, các chữ số cùng hàng thẳng cột.
  • Kẻ vạch ngang ở dưới hai số.
  • Thực hiện trừ từng cột số, bắt đầu từ bên phải (hàng đơn vị) sang trái.
  • Nếu chữ số ở số bị trừ nhỏ hơn số trừ ở cùng hàng, cần "mượn" 1 đơn vị ở hàng liền trước.
  • Cách ghi nhớ: Luôn kiểm tra vị trí các hàng, khi thực hiện phép mượn phải ghi nhớ trả lại ở hàng kế tiếp.

    3. Ví dụ minh họa chi tiết

    3.1 Ví dụ cơ bản

    Bài toán: Tính245123=?245 - 123 =?

    Bước 1: Đặt tính:

      245
    - 123
    -----

    Bước 2: Thực hiện trừ từng hàng từ phải qua trái:

  • Hàng đơn vị:53=25 - 3 = 2
  • Hàng chục:42=24 - 2 = 2
  • Hàng trăm:21=12 - 1 = 1
  • Kết quả:245123=122245 - 123 = 122.

    Lưu ý: Luôn thẳng hàng các chữ số và kiểm tra lại phép trừ sau khi làm xong.

    3.2 Ví dụ nâng cao

    Bài toán: Tính60423785=?6042 - 3785 =?

      6042
    - 3785
    ------
  • Tại hàng đơn vị:252 - 5(không thực hiện được, phải mượn 1 ở hàng chục;2+10=122 + 10 = 12;125=712 - 5 = 7)
  • Hàng chục: Sau khi mượn, chỉ còn383 - 8(phải mượn tiếp ở hàng trăm;3+10=133 + 10 = 13;138=513 - 8 = 5)
  • Hàng trăm:97=29 - 7 = 2(do mượn 1 từ hàng nghìn,00trở thành99còn hàng nghìn chỉ còn55)
  • Hàng nghìn:53=25 - 3 = 2
  • Kết quả:60423785=22576042 - 3785 = 2257.

    Kỹ thuật: Luôn ghi nhớ quy trình "mượn" và "trả", thực hành nhiều sẽ quen!

    4. Các trường hợp đặc biệt

  • Hai số trừ bằng nhau:aa=0a - a = 0.
  • Số trừ bằng00:a0=aa - 0 = a.
  • Nếu số bị trừ nhỏ hơn số trừ thì không thực hiện được trong phạm vi số tự nhiên.
  • Liên hệ: Các kỹ năng đặt tính trừ còn liên quan đến kiến thức cộng – trừ ngược nhau và kiểm tra kết quả bài làm bằng cách cộng hiệu với số trừ được số bị trừ.

    5. Lỗi thường gặp và cách tránh

    5.1 Lỗi về khái niệm

  • Nhầm lẫn giữa số bị trừ và số trừ.
  • Không thẳng cột các hàng khi đặt tính.
  • Nhầm với phép cộng.
  • Cách tránh: Luôn xác định rõ số bị trừ - số trừ, gạch chân các hàng, kiểm tra ký hiệu phép tính.

    5.2 Lỗi về tính toán

  • Quên mượn khi thực hiện trừ trong từng cột.
  • Thực hiện nhầm phép tính giữa các cột.
  • Sai sót khi trả lại giá trị ở cột kế bên (khi mượn).
  • Phương pháp kiểm tra kết quả: Sau khi lấy hiệu cộng lại với số trừ, phải được số bị trừ ban đầu.

    6. Luyện tập miễn phí ngay

    Các em có thể truy cập 42.666+ bài tập Đặt tính trừ miễn phí ngay trên hệ thống. Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập để nâng cao kỹ năng. Hệ thống tự động chấm và theo dõi tiến độ học tập của từng em.

    7. Tóm tắt và ghi nhớ

    Những điểm cần nhớ:

  • Đặt tính trừ luôn phải theo cột dọc, đúng hàng.
  • Hiểu rõ quy tắc mượn khi chữ số ở số bị trừ nhỏ hơn số trừ.
  • Luyện tập nhiều giúp tránh lỗi.
  • Checklist ôn tập: Định nghĩa, quy tắc đặt tính, quy tắc mượn, các trường hợp đặc biệt, kỹ năng kiểm tra lại bài.

    Hãy lên kế hoạch luyện tập mỗi ngày để thành thạo Đặt tính trừ!

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Bài trước

    Chiến Lược Giải Quyết Bài Toán Tìm Số Nhiều Đơn Vị – Lớp 4

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".