Bài 22. Làm tròn số thập phân: Giải thích chi tiết dễ hiểu cho học sinh lớp 5

1. Giới thiệu và tầm quan trọng của Bài 22. Làm tròn số thập phân trong Toán lớp 5

Bài 22. Làm tròn số thập phân là một phần quan trọng trong chương trình Toán lớp 5. Việc học làm tròn số giúp chúng ta viết các số thập phân ngắn gọn, dễ nhớ mà vẫn gần đúng với giá trị ban đầu. Hiểu và làm tốt bài này sẽ giúp bạn giải quyết nhanh các bài toán tính toán, ước lượng và áp dụng trong thực tế như: mua bán, tính toán tiền bạc, đo lường, v.v. Bạn có thể luyện tập miễn phí với hàng trăm bài tập về làm tròn số thập phân ngay tại đây, giúp rèn luyện cũng như củng cố kiến thức hiệu quả.

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững về Bài 22. Làm tròn số thập phân

2.1 Lý thuyết cơ bản

Định nghĩa: Làm tròn số thập phân là viết số đó thành một số thập phân có ít chữ số hơn, nhưng có giá trị gần đúng nhất với số ban đầu theo quy tắc nhất định.

Quy tắc cơ bản: Khi làm tròn số thập phân đến chữ số thập phân thứ n, ta xét chữ số ngay sau nó (chữ số thứ n+1):

- Nếu chữ số đó nhỏ hơn 5 thì giữ nguyên chữ số thập phân thứ n và bỏ các chữ số sau đó.
- Nếu chữ số đó lớn hơn hoặc bằng 5 thì tăng chữ số thập phân thứ n thêm 1 rồi bỏ các chữ số sau đó.

Làm tròn số thập phân giúp rút gọn số liệu, dễ nhìn, dễ tính toán, áp dụng khi không cần kết quả quá chính xác từng phần nhỏ.

2.2 Công thức và quy tắc cần nhớ

• Xét chữ số thứ n+1:
  + Nếu < 5: giữ nguyên chữ số thứ n (bỏ các chữ số sau n).
  + Nếu ≥ 5: Tăng chữ số thứ n lên 1 (bỏ các chữ số sau n).

3. Ví dụ minh hoạ chi tiết

3.1 Ví dụ cơ bản

Bài toán: Làm tròn số $12,746$ đến chữ số thập phân thứ hai.

Bước 1: Xác định chữ số thập phân thứ hai, đó là số 4 ($12,7\underline4 6$).
Bước 2: Xét chữ số sau nó (số 6). Số 6 ≥ 5.
Bước 3: Tăng số 4 thành 5.
Kết quả:$12,75$

Lưu ý: Nếu số cần làm tròn nhỏ hơn 5, chỉ giữ nguyên. Nếu bằng hoặc lớn hơn 5, nhớ tăng lên 1.

3.2 Ví dụ nâng cao

Bài toán: Làm tròn số $7,399$ đến chữ số thập phân thứ hai.

Bước 1: Xác định chữ số cần làm tròn (thứ 2 sau dấu phẩy là 9;$7,3\underline9 9$).
Bước 2: Số tiếp theo là 9 ≥ 5.
Bước 3: Tăng số 9 thành 10, như vậy cần “nhớ 1” ở hàng bên trái (kết quả: số thập phân thứ nhất tăng thêm 1).
Kết quả:$7,40$
Giải thích:$7,3\underline9 9$→ do tăng lên, 9 thành 10, ta thêm 1 cho số 9 bên trái thành 10, đổi thành$7,40$.
Cách giải này giúp các bạn xử lý được khi có các trường hợp "gây cộng dồn" sang hàng cao hơn!

4. Các trường hợp đặc biệt cần lưu ý

• Nếu làm tròn đến chữ số thập phân nào và các chữ số phía sau đều là 0, không cần viết thêm các số 0.
• Ví dụ:$3,4500$làm tròn đến chữ số thứ hai là $3,45$.

• Làm tròn số mà tất cả các chữ số phía sau đều là 9, cần lưu ý chuyển sang hàng trên (như phần ví dụ nâng cao).

• Làm tròn liên quan đến các bài toán cộng, trừ số thập phân – cần làm tròn sau khi đã tính toán xong.

5. Lỗi thường gặp và cách tránh

5.1 Lỗi về khái niệm

• Hiểu sai vị trí các chữ số thập phân – Nhớ: Cột đầu sau dấu phẩy là hàng phần mười, sau là phần trăm, sau nữa là phần nghìn….

• Nhầm lẫn giữa làm tròn và cắt bỏ – Phải xét đúng quy tắc làm tròn, không chỉ xóa đi.

• Phân biệt cách làm tròn số tự nhiên và số thập phân: Số thập phân làm tròn đến chữ số sau dấu phẩy, số tự nhiên làm tròn đến hàng đơn vị, chục, trăm...

5.2 Lỗi về tính toán

• Quên tăng 1 ở chữ số cần làm tròn khi chữ số sau đó ≥ 5.

• Sai sót khi cộng dồn 1 sang hàng trước (khi gặp 9 chuyển thành 10).

• Phương pháp kiểm tra: So sánh số sau khi làm tròn với số ban đầu và tự nhẩm lại quy tắc.

6. Luyện tập miễn phí ngay

Bạn có thể truy cập ngay kho bài tập Bài 22. Làm tròn số thập phân miễn phí với hàng trăm bài tập. Không cần đăng ký, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu luyện tập, theo dõi tiến trình và cải thiện kỹ năng làm tròn số thập phân một cách hiệu quả!

7. Tóm tắt và ghi nhớ