Bài 27. Em làm được những gì? – Khái niệm và hướng dẫn ôn tập cuối chương Số thập phân Toán 5

Trong chương trình Toán lớp 5, Bài 27. Em làm được những gì? đóng vai trò tổng kết, củng cố toàn bộ kiến thức về số thập phân mà các em đã học trong chương. Đây là bài học giúp các em hệ thống lại tất cả kiến thức, kỹ năng cơ bản và rèn luyện khả năng vận dụng vào thực tế. Hiểu rõ nội dung bài giúp các em tự đánh giá kiến thức, chuẩn bị tự tin cho những chương tiếp theo cũng như kỳ kiểm tra quan trọng.

Bài 27 là dạng bài ôn tập tổng hợp các kiến thức cốt lõi của chương Số thập phân, bao gồm: khái niệm về số thập phân, cách đọc, viết, so sánh, thứ tự, các phép cộng, trừ, nhân, chia số thập phân, cũng như ứng dụng giải toán thực tế. Mục tiêu chính là giúp học sinh nhận diện mình đã nắm vững đến đâu, thông qua các dạng bài và tình huống đa dạng.

Số thập phân là số viết dưới dạng có dấu phẩy (,) để tách phần nguyên và phần thập phân, ví dụ:$12{,}35$,$0{,}7$,$8{,}005$.

Ví dụ: Số $23{,}4$có phần nguyên là $23$, phần thập phân là $4$; số $5{,}06$có phần nguyên là $5$, phần thập phân là $06$.

- So sánh phần nguyên trước: Số nào có phần nguyên lớn hơn thì số đó lớn hơn.
- Nếu phần nguyên bằng nhau, so sánh từng chữ số ở phần thập phân từ trái sang phải.

Ví dụ: So sánh$4{,}35$và $4{,}72$: Vì $4=4$(phần nguyên), so sánh$0,35$và $0,72$, ta thấy$3 < 7$nên$4{,}35 < 4{,}72$.

• Phép cộng và trừ: Viết các số thẳng cột theo phần thập phân, tính theo thứ tự từ phải sang trái.

Ví dụ:$12{,}5 + 3{,}27 =$Đặt tính và tính:

• Phép nhân: Nhân như số tự nhiên, sau đó đếm tất cả chữ số thập phân ở cả hai thừa số, rồi tách dấu phẩy ở tích đúng bằng số ấy.

Ví dụ:$2{,}3 \times 1{,}5 =?$
Nhân$23 \times 15 = 345$, có 2 chữ số thập phân, nên kết quả là $3{,}45$.

• Phép chia:
  - Chia cho số tự nhiên: Chia như chia số tự nhiên, đặt dấu phẩy vào đúng vị trí.
  - Chia cho số thập phân: Đổi số chia thành số tự nhiên bằng cách nhân cả số bị chia và số chia với cùng một số 10, 100... để số chia trở thành số tự nhiên, rồi thực hiện chia bình thường.

Ví dụ:$6{,}25 \div 2,5$
Nhân cả 2 số với$10$:$62,5 \div 25 = 2,5$
Kết quả:$6,25 \div 2,5 = 2,5$.

Số thập phân thường dùng để tính toán tiền bạc, đo lường khối lượng, chiều dài, diện tích, thể tích,... Ví dụ: Tính tổng chiều dài hai sợi dây dài$3{,}5$m và $1{,}2$m.

Bài toán: Một cửa hàng bán$12,5$kg gạo, mỗi kg giá $15,000$ đồng. Hỏi tổng số tiền là bao nhiêu?
Giải:$12,5 \times 15.000 = 187.500$ đồng.

- Số thập phân là mở rộng của số tự nhiên, số thập phân, phân số. Mọi phân số đều có thể viết thành số thập phân và ngược lại nếu mẫu là 10, 100,...
- Kiến thức số thập phân còn liên quan chặt chẽ với đại lượng đo lường như mét, ki-lô-gam, lít,... và các bài toán về chuyển đổi đơn vị.

So sánh$8{,}305$và $8{,}53$.
Ta thấy phần nguyên đều là $8$. So sánh$305$và $530$(viết lại$8{,}53$thành$8{,}530$):$305 < 530$nên$8{,}305 < 8{,}53$.

Tính$4{,}6 + 3,57$.
Cách làm: Đặt tính, viết$4{,}60$và $3{,}57$theo cột thẳng dấu phẩy

Tính$1{,}25 \times 2{,}4$
Thực hiện:$125 \times 24 = 3000$; tổng có $2+1=3$chữ số thập phân, viết thành$3{,}000$.

Tính$7,2 \div 0,9$
Nhân cả hai số với$10$, thành$72 \div 9 = 8$.
Kết quả:$7,2 \div 0,9 = 8$.

Hy vọng bài viết này giúp các em tổng hợp, ôn luyện kỹ càng kỹ năng số thập phân trong "Bài 27. Em làm được những gì?" lớp 5 để tự tin bước vào các bài kiểm tra, kỳ thi sắp tới!