Bài 40. Chia một số thập phân cho một số thập phân – Hướng dẫn chi tiết cho học sinh lớp 5

1. Giới thiệu và tầm quan trọng

Bài 40. Chia một số thập phân cho một số thập phân là một kiến thức chủ chốt trong chương trình Toán lớp 5. Nắm vững kiến thức này giúp các bạn dễ dàng giải các dạng bài toán thực tế liên quan đến đại lượng như đo chiều dài, tính tiền, chia đều,… Trong tương lai, việc thành thạo phép chia số thập phân còn giúp bạn học tốt các môn học khác và vận dụng vào cuộc sống như: chia tiền, đo diện tích, làm bài tập khoa học,…
Bạn đang có cơ hội luyện tập miễn phí với 42.226+ bài tập về Chia một số thập phân cho một số thập phân để nâng cao kỹ năng và tự tin hơn khi làm bài.

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1 Lý thuyết cơ bản

Khi học Bài 40, bạn cần hiểu:

• Số thập phân là gì: Số có phần thập phân sau dấu phẩy, ví dụ:$2{,}5$;$13{,}04$.
• Phép chia số thập phân cho số thập phân thực chất là chuyển phép chia này về phép chia số thập phân cho số tự nhiên.
• Muốn chia một số thập phân$a$cho một số thập phân$b$, ta làm như sau:

– Đếm xem số $b$có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân.

– Dịch chuyển dấu phẩy ở cả $a$và $b$sang phải bằng số chữ số ở phần thập phân của$b$, rồi thực hiện phép chia bình thường.

Điều kiện áp dụng: Số chia (mẫu số) khác 0.

2.2 Công thức và quy tắc

• Công thức tổng quát: Nếu$b$có $n$chữ số thập phân thì:
  
  $a: b = (a \times 10^n): (b \times 10^n)$
  
  hoặc
  $a: b = a': b'$
  với$a'$và $b'$là số đã dời dấu phẩy sang phải$n$chữ số.
• Cách ghi nhớ: Dịch dấu phẩy của cả hai số về phía bên phải đến khi số chia thành số tự nhiên, rồi chia như số tự nhiên.
• Chỉ dùng quy tắc này khi số chia khác 0.

3. Ví dụ minh họa chi tiết

3.1 Ví dụ cơ bản

Ví dụ:$3{,}6: 0{,}4$
Bước 1: Số chia$0{,}4$có 1 chữ số sau dấu phẩy nên ta dịch chuyển dấu phẩy của cả hai số sang phải 1 chữ số:$3{,}6 \to 36$;$0{,}4 \to 4$

Bước 2: Thực hiện phép chia$36: 4 = 9$.

Vậy$3{,}6: 0{,}4 = 9$.

3.2 Ví dụ nâng cao

Ví dụ:$12{,}345: 1{,}05$
Bước 1: Số chia$1{,}05$có 2 chữ số sau dấu phẩy nên ta dịch chuyển dấu phẩy của cả hai số sang phải 2 chữ số:
$12{,}345 \to 1234{,}5$;$1{,}05 \to 105$.

Bước 2: Thực hiện phép chia$1234{,}5: 105 = 11{,}7571\ldots$(chia như số thập phân cho số tự nhiên).

Kết quả:$12{,}345: 1{,}05 = 11{,}7571\ldots$

Lưu ý: Nếu phần thập phân không hết, bạn có thể dừng lại theo yêu cầu đề hoặc làm tròn.

4. Các trường hợp đặc biệt

• Nếu số chia là số tự nhiên (không có phần thập phân), chỉ cần chia thông thường.
• Nếu số bị chia là số thập phân, số chia là số thập phân có nhiều chữ số thập phân, dịch chuyển dấu phẩy phù hợp cho đến khi số chia thành số tự nhiên.
• Không được chia cho 0.

Liên hệ: Phép chia phân số $\frac{a}{b}$cũng tương tự, nhưng ở số thập phân ta dùng thao tác dịch dấu phẩy.

5. Lỗi thường gặp và cách tránh

5.1 Lỗi về khái niệm

• Quên dịch chuyển dấu phẩy đúng số lượng chữ số.
• Nhầm lẫn giữa chia số thập phân cho số tự nhiên và chia số thập phân cho số thập phân.
• Nhầm vị trí dịch dấu phẩy, dịch một số mà không dịch số còn lại.

5.2 Lỗi về tính toán

• Sai phép chia vì làm nhầm số, nhầm dấu phẩy.
• Không kiểm tra lại kết quả.

Cách kiểm tra: Lấy kết quả nhân với số chia, nếu ra số bị chia ban đầu là đúng:

Ví dụ:$9 \times 0{,}4 = 3{,}6$

6. Luyện tập miễn phí ngay

Truy cập 42.226+ bài tập Bài 40. Chia một số thập phân cho một số thập phân miễn phí! Không cần đăng ký tài khoản, bạn có thể bắt đầu luyện tập ngay lập tức. Theo dõi tiến độ học tập và cải thiện kỹ năng của mình mỗi ngày.

7. Tóm tắt và ghi nhớ

• Để chia một số thập phân cho một số thập phân, dịch dấu phẩy ở cả hai số cho tới khi số chia là số tự nhiên, rồi chia như bình thường.
• Không được chia cho 0.
• Cần chú ý dịch đúng dấu phẩy và kiểm tra kết quả.

Checklist trước khi làm bài:

• Đọc kỹ đề.
• Kiểm tra xem số chia có phần thập phân không để dịch dấu phẩy đúng.
• Chia như số tự nhiên và đặt dấu phẩy kết quả đúng vị trí.
• Kiểm tra kết quả bằng phép nhân ngược lại.

Ôn tập thường xuyên với thật nhiều bài tập Bài 40. Chia một số thập phân cho một số thập phân miễn phí để nắm chắc kiến thức nhé!