Bài 41. Em làm được những gì? – Hướng dẫn chi tiết cho học sinh lớp 5

1. Giới thiệu và tầm quan trọng

“Bài 41. Em làm được những gì?” là bài tổng kết thuộc chương trình Toán lớp 5. Đây là bài giúp các em ôn tập lại toàn bộ kiến thức trọng tâm đã học như số thập phân, bốn phép tính với số thập phân, làm quen với đo lường, tỉ số phần trăm,… Việc hiểu rõ bài này sẽ giúp các em tự tin hơn khi kiểm tra, thi cử cũng như vận dụng toán học vào thực tế.

• Hiểu đúng sẽ giúp củng cố các kỹ năng giải toán quan trọng của tiểu học.
• Vận dụng được kiến thức vào các bài toán thực tiễn: mua bán, đo lường, chia sẻ,…
• Có thể luyện tập miễn phí với hơn 100+ bài tập trắc nghiệm, tự luận ngay tại đây.

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1 Lý thuyết cơ bản

Bài 41 giúp các em ôn lại nhiều kiến thức: số thập phân, các phép tính cơ bản (cộng, trừ, nhân, chia số thập phân), giải toán có lời văn, tỉ số – phần trăm.

• Định nghĩa số thập phân: Là số gồm phần nguyên và phần thập phân, phân cách bởi dấu phẩy.
• Cộng, trừ, nhân, chia số thập phân có quy tắc riêng với dấu phẩy.
• Quy đổi đơn vị đo: cùng đơn vị khi tính toán (m, dm, cm,… hoặc kg, g, yến…).
• Tỉ số – phần trăm: Hiểu nghĩa và biết cách quy đổi giữa phân số, thập phân và phần trăm.

Điều kiện áp dụng: Khi thực hiện những phép toán với số thập phân, các em cần lưu ý về sự giống nhau của đơn vị, vị trí dấu phẩy,…

2.2 Công thức và quy tắc

Một số công thức cần nhớ:

• Cộng số thập phân: Viết các số thẳng cột, dấu phẩy thẳng cột rồi cộng từng hàng.
• Trừ số thập phân: Viết các số thẳng cột, dấu phẩy thẳng cột rồi trừ từng hàng.
• Nhân số thập phân với số tự nhiên:

Nhân như số tự nhiên, sau đó đếm tổng số chữ số phần thập phân của thừa số rồi đếm từ phải sang trái để đặt dấu phẩy.

• Nhân hai số thập phân: Tương tự nhân trên, đếm tổng số chữ số phần thập phân của hai số.
• Chia số thập phân cho số tự nhiên:

Chia như chia số tự nhiên, hạ các chữ số phần thập phân xuống chia tiếp.

• Chuyển đổi giữa phân số, số thập phân, phần trăm:

$\frac{a}{b} = x$(số thập phân), rồi$x \times 100\%$= phần trăm.

Cách ghi nhớ công thức hiệu quả: Luyện tập nhiều lần, vẽ sơ đồ tư duy, ôn lại trước khi làm bài sẽ giúp các em nhớ kỹ hơn.

3. Ví dụ minh họa chi tiết

3.1 Ví dụ cơ bản

Bài toán: Tính$15,72 + 8,3$.

Lời giải chi tiết từng bước:

1. Viết hai số thẳng cột, dấu phẩy thẳng hàng.
2. Thực hiện phép cộng từng cột từ phải sang trái.
3. Kết quả:$15,72 + 8,30 = 24,02$.

Lưu ý: Luôn viết đủ chữ số phần thập phân để dễ cộng.

3.2 Ví dụ nâng cao

Bài toán: Một cửa hàng bán 5,5 kg gạo, mỗi kg giá 13.200 đồng. Hỏi số tiền đã bán là bao nhiêu?

Lời giải:
Số tiền bán được là:
$<br />5{,}5 \times 13\,200 = 72\,600\ (1: 5,5 kg = 5 + 0,5 = 11/2; 5,5 \times 13\,200 = (11 \times 13\,200)/2 = 145\,200/2 = 72\,600)<br />$

Áp dụng linh hoạt phép nhân giữa số thập phân và số tự nhiên, có thể đổi 5,5 thành phân số để nhân nhanh hơn.

4. Các trường hợp đặc biệt

• Các số có nhiều chữ số phần thập phân cần đặt dấu phẩy đúng vị trí.
• Nếu đơn vị không đồng nhất, cần đổi về cùng một đơn vị trước khi tính.
• Chia số thập phân cho số thập phân: Nhân cả số chia và số bị chia với$10$,$100$,$1000$ để số chia thành số tự nhiên.

Luôn so sánh với các khái niệm số nguyên, phân số để hiểu sâu hơn.

5. Lỗi thường gặp và cách tránh

5.1 Lỗi về khái niệm

• Viết sai vị trí dấu phẩy.
• Nhầm lẫn giữa số thập phân và phân số.
• Quên đổi đơn vị đo khi tính toán.

Muốn tránh lỗi phải luyện thói quen kiểm tra lại các bước giải và ghi nhớ định nghĩa.

5.2 Lỗi về tính toán

• Không viết đủ chữ số phần thập phân
• Đặt sai dấu phẩy trong phép nhân/chia

Sau khi làm xong nên kiểm tra lại bằng phép tính ngược hoặc ước lượng kết quả.

6. Luyện tập miễn phí ngay

• Truy cập 100+ bài tập Bài 41. Em làm được những gì? miễn phí – đa dạng dạng bài từ cơ bản đến nâng cao.
• Không cần đăng ký, truy cập và luyện tập bất cứ lúc nào.
• Xem đáp án, giải thích chi tiết – có thể xem lại tiến độ và các lỗi mình hay mắc phải.

7. Tóm tắt và ghi nhớ

• Nắm chắc các quy tắc phép toán với số thập phân.
• Luôn đổi đơn vị cùng loại trước khi thực hiện phép tính.
• Chuyển đổi linh hoạt giữa phân số, thập phân, phần trăm.
• Kiểm tra lại kết quả, xác nhận đúng sai bằng cách tính ngược.

Checklist trước khi làm bài: Ghi nhớ quy tắc, kiểm tra đơn vị, đặt dấu phẩy đúng, kiểm soát từng bước làm bài.

Kế hoạch ôn tập hiệu quả: Ôn lý thuyết – luyện bài tập – kiểm tra lại các lỗi mình mắc phải – luyện thêm các bài tập mới miễn phí.