Bài 82: Em làm được những gì? – Giải thích chi tiết cho học sinh lớp 5

Giới thiệu về bài "Em làm được những gì?" và tầm quan trọng trong Toán lớp 5

Trong chương trình Toán lớp 5, Bài 82: "Em làm được những gì?" là một bài ôn tập quan trọng giúp học sinh hệ thống lại và củng cố kiến thức đã học về các chủ đề như số đo thời gian, vận tốc, quãng đường, thời gian… Đây là kiến thức nền tảng để chuẩn bị tốt cho các kỳ kiểm tra định kỳ và kỳ thi cuối cấp Tiểu học. Bài học này giúp các em hiểu rõ cách vận dụng các công thức, giải quyết các bài toán thực tế liên quan và rèn luyện kỹ năng tư duy logic.

Định nghĩa chính xác và rõ ràng về các kiến thức trọng tâm

Trong chủ đề này, các khái niệm cốt lõi bao gồm:

• Quãng đường ($s$): Độ dài đường mà một vật đi được, đơn vị thường là kilômét ($km$) hoặc mét ($m$).
• Vận tốc ($v$): Quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian, đơn vị thường là $km/h$hoặc$m/s$.
• Thời gian ($t$): Khoảng thời gian để đi hết quãng đường với vận tốc đã biết, đơn vị thường là giờ ($h$) hoặc phút ($min$).

Mối liên hệ giữa 3 đại lượng này được thể hiện qua các công thức quan trọng sau:

$s = v \times t$

$v = \frac{s}{t}$

$t = \frac{s}{v}$

Giải thích từng bước với ví dụ minh họa

1. Bước 1: Xác định yêu cầu của bài toán. Đọc kỹ đề để biết cần tìm quãng đường, vận tốc hay thời gian.
2. Bước 2: Ghi ra các dữ kiện đã cho và đơn vị đo tương ứng.
3. Bước 3: Sử dụng công thức phù hợp để tính toán kết quả.
4. Bước 4: Trả lời đầy đủ và ghi rõ đơn vị đo.

Ví dụ 1: Một người đi xe đạp với vận tốc$12\km/h$trong$2\h$. Hỏi người đó đi được bao nhiêu kilômét?

Giải:

Áp dụng công thức:

$s = v \times t = 12 \times 2 = 24\ (km)$

Đáp số: 24 km.

Ví dụ 2: Một ô tô đi được đoạn đường dài$60\km$trong$1,5\h$. Hỏi vận tốc của ô tô là bao nhiêu?

Giải:

$v = \frac{s}{t} = \frac{60}{1,5} = 40\ (km/h)$

Đáp số: 40 km/h.

Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

• Nếu các đơn vị chưa cùng loại (ví dụ: một đại lượng tính bằng phút, cái còn lại bằng giờ), phải đổi về cùng đơn vị trước khi tính.
• Nếu thời gian được cho dưới dạng phút, cần nhớ rằng$1\h = 60\min$.
• Nếu tính toán liên quan đến chuyển động hai chiều, hãy phân tích từng bạn chuyển động một cách riêng biệt.

Mối liên hệ với các khái niệm toán học khác

Các kiến thức về quãng đường, vận tốc, thời gian có thể liên hệ với các bài toán về tỉ số, tỉ lệ, biểu đồ, phép tính số thập phân, phân số và đơn vị đo lường. Những kỹ năng này sẽ là nền tảng quan trọng cho các bài học về vật lý ở cấp THCS.

Các bài tập mẫu có lời giải chi tiết

Bài tập 1: Một tàu hỏa chạy với vận tốc$45\km/h$trong vòng$3\h$. Hỏi tàu hỏa đi được quãng đường là bao nhiêu?

Giải:

$s = v \times t = 45 \times 3 = 135\ (km)$

Đáp số: 135 km.

Bài tập 2: Một người đi bộ mất$20\phút$ để đi được quãng đường dài$1,5\km$. Hỏi vận tốc trung bình của người đó là bao nhiêu$km/h$?

Đổi$20$phút$= \frac{20}{60}=\frac{1}{3}h$

$v = \frac{1,5}{\frac{1}{3}} = 1,5 \times 3 = 4,5\ (km/h)$

Đáp số: 4,5 km/h.

Bài tập 3: Một ô tô đi được$120 km$với vận tốc$60 km/h$. Hỏi thời gian ô tô đi hết đoạn đường đó là bao lâu?

$t = \frac{120}{60} = 2\ (h)$

Đáp số: 2 giờ.

Các lỗi thường gặp và cách tránh

• Không đổi đơn vị đo về cùng loại trước khi tính (giờ/phút, km/m...). Hãy luôn chú ý đổi đơn vị phù hợp.
• Sử dụng sai công thức. Cần xác định đúng đại lượng cần tìm, sau đó chọn công thức phù hợp.
• Bỏ sót đơn vị trong kết quả. Luôn ghi rõ đơn vị khi trả lời bài toán.

Tóm tắt và các điểm chính cần nhớ

• Biết và thuộc các công thức tính quãng đường, vận tốc, thời gian:
• Đổi đơn vị cho phù hợp trước khi tính toán.
• Luôn cẩn thận khi giải từng bước, ghi rõ đơn vị và bài làm trình bày rõ ràng.
• Thường xuyên ôn luyện để tránh các lỗi cơ bản.

Bài 82: "Em làm được những gì?" giúp các em tự tin giải quyết bài toán về quãng đường, vận tốc, thời gian. Với kiến thức vững chắc, các em sẽ làm tốt các bài kiểm tra và có nền tảng khi lên các lớp cao hơn.