Chiến Lược Giải Quyết Bài Toán: Bài 34. Em làm được những gì? | Lớp 5

1. Giới thiệu về Bài toán "Bài 34. Em làm được những gì?" và tầm quan trọng

Bài 34 trong chương trình Toán lớp 5 mang tính chất tổng hợp, giúp học sinh tự đánh giá khả năng vận dụng kiến thức đã học trong chương Số thập phân. Loại bài này thường yêu cầu nhận biết dạng toán, vận dụng các kỹ năng tính toán (cộng, trừ, nhân, chia số thập phân, giải toán có lời văn…) và đưa ra nhận xét hoặc khái quát hóa kiến thức. Việc làm tốt dạng bài này không chỉ giúp các em củng cố vững chắc nền tảng Toán lớp 5 mà còn rèn khả năng tự học, tự đánh giá và chuẩn bị tốt cho chương trình Trung học cơ sở.

2. Đặc điểm của dạng bài "Em làm được những gì?"

• Tổng hợp kiến thức: Đề bài thường bao gồm nhiều dạng toán trong chương số thập phân.
• Yêu cầu tự đánh giá: Học sinh phải tự nhìn nhận khả năng giải quyết từng bài.
• Vận dụng kiến thức vào thực tiễn: Một số bài hỏi về ứng dụng thực tế hoặc hiểu sâu về khái niệm.

3. Chiến lược tổng thể để tiếp cận và cách giải bài toán "Em làm được những gì?"

Để giải tốt bài 34, học sinh cần:

• Đọc kỹ từng câu hỏi, xác định dạng toán (cộng/trừ, nhân/chia, giải toán với số thập phân…)
• Vạch ra các bước giải – đôi khi có thể tóm tắt đề, trình bày lời giải đủ các bước.
• Dùng công thức và các kỹ thuật đã học chắc chắn, không nhầm lẫn giữa số tự nhiên và số thập phân.
• Kiểm tra lại đáp số và suy nghĩ mở rộng về bài toán.

4. Các bước giải chi tiết với ví dụ minh họa

Hãy cùng tìm hiểu các bước cụ thể để giải một số dạng câu hỏi thường gặp trong bài 34.

Bước 1: Xác định dạng bài và tóm tắt đề

Ví dụ: Tính tổng của$4,56$và $7,28$.

• Xác định: Đây là dạng cộng số thập phân.
• Tóm tắt:$4,56 + 7,28 =...$

Bước 2: Đặt tính và thực hiện phép tính

- Đặt tính theo cột dọc, thẳng hàng các chữ số cùng hàng thập phân.

- Kết quả:$4,56 + 7,28 = 11,84$

Bước 3: Trình bày lời giải ngắn gọn, đủ ý

Giải: Tổng của$4,56$và $7,28$là $11,84$.

Bước 4: Kiểm tra lại kết quả

Nhẩm lại phép cộng hoặc so sánh với ước lượng để đảm bảo kết quả hợp lý.

Ví dụ 2: Giải toán có lời văn với số thập phân

Đề: Một cửa hàng bán 3,25 kg đường ngày thứ nhất và 2,75 kg đường ngày thứ hai. Hỏi cả hai ngày cửa hàng bán được bao nhiêu ki-lô-gam đường?

1. Tóm tắt: Ngày 1:$3,25$kg, Ngày 2:$2,75$kg.
2. Cách giải: Cộng hai số thập phân lại.
3. Phép tính:$3,25 + 2,75 = 6,00$
4. Trả lời: Hai ngày cửa hàng bán được$6,00$kg đường.

5. Các công thức và kỹ thuật cần nhớ

• Cộng/trừ số thập phân: Căn chỉnh dấu phẩy thập phân, thực hiện như với số tự nhiên rồi hạ dấu phẩy kết quả.
• Nhân số thập phân: Nhân như với số tự nhiên, sau đó đếm tổng số chữ số sau dấu phẩy ở hai thừa số rồi đặt dấu phẩy ở kết quả.
• Chia số thập phân: Dịch chuyển dấu phẩy về bên phải cho số chia (và cả số bị chia nếu cần) để thành phép chia số tự nhiên.

6. Các biến thể của bài toán và cách điều chỉnh chiến lược

Ngoài phép tính cơ bản, có thể gặp các yêu cầu như so sánh số thập phân, chuyển đổi đơn vị, giải toán về tỉ số phần trăm… Khi đó cần:

• Nhớ quy tắc so sánh số thập phân: So sánh từng hàng từ trái sang phải.
• Chuyển đổi đơn vị:$1\m = 100\cm = 1000\mm$...
• Tỉ số phần trăm: Nhớ $\text{Phần trăm} = \dfrac{phần}{toàn\bộ} \times 100\%$

7. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết từng bước

Bài tập: Một bể nước chứa$23,75$lít nước. Buổi sáng bể nhận thêm$12,5$lít, buổi chiều bể lấy ra$9,25$lít. Hỏi cuối ngày bể còn lại bao nhiêu lít nước?

1. Tóm tắt: Ban đầu:$23,75$lít. Thêm:$12,5$lít. Lấy ra:$9,25$lít.
2. Lời giải:
3. Số lít nước trong bể sau khi nhận thêm:
4. $23,75 + 12,5 = 36,25$
5. Số lít nước còn lại trong bể:
6. $36,25 - 9,25 = 27,00$
7. Đáp số:$27$lít nước.

8. Bài tập thực hành

1. Tính:
2. a)$6,54 + 3,26$
3. b)$15,8 - 7,65$
4. c)$2,4 \times 5$
5. d)$9,63 \div 3$
6. Một cửa hàng bán 5,75 lít dầu ngày thứ nhất và 6,5 lít ngày thứ hai. Hỏi trung bình mỗi ngày bán được bao nhiêu lít dầu?

9. Mẹo và lưu ý quan trọng để tránh sai lầm

• Luôn căn chỉnh dấu phẩy thập phân khi đặt tính.
• Đếm chính xác số chữ số sau dấu phẩy khi nhân, chia.
• Kiểm tra kết quả bằng cách ước lượng hoặc làm phép tính ngược lại.
• Trình bày rõ ràng từng bước, chú ý đơn vị.

Hy vọng với chiến lược "cách giải bài toán Bài 34. Em làm được những gì?" và các hướng dẫn chi tiết kèm theo ví dụ minh họa ở trên, các em học sinh lớp 5 sẽ tự tin hơn khi gặp dạng bài tổng hợp này. Hãy luyện tập thường xuyên để thành thạo mọi kỹ năng nhé!