Chiến Lược Giải Quyết Bài Toán Bài 86: Em làm được những gì? - Lớp 5

1. Giới thiệu về dạng bài toán

Bài 86: Em làm được những gì? là bài toán ôn tập chủ đề Số đo thời gian, Vận tốc, Quãng đường, Thời gian ở chương trình Toán lớp 5. Đặc trưng của bài này là yêu cầu học sinh tổng hợp kiến thức về chuyển động đều: xác định và áp dụng công thức tính quãng đường, thời gian, vận tốc khi biết 2 yếu tố còn lại. Dạng bài này xuất hiện rất thường xuyên trong đề kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ và các đề ôn tập nâng cao. Nắm vững cách giải sẽ giúp học sinh tự tin nhận diện và giải quyết các bài toán chuyển động, đồng thời rèn luyện kỹ năng tư duy logic, phân tích dữ liệu. Đặc biệt, bạn có thể luyện tập miễn phí với hơn 42.226+ bài tập ngay trên trang này.

2. Phân tích đặc điểm bài toán

2.1 Nhận biết dạng bài

Dạng bài này thường xuất hiện cùng các câu hỏi về chuyển động đều hoặc bài toán thực tiễn liên quan vận tốc, thời gian, quãng đường. Dấu hiệu nhận biết là đề bài xuất hiện từ khóa như: 'vận tốc', 'thời gian', 'quãng đường', 'chuyển động', ... cũng như các yêu cầu tìm một trong ba đại lượng khi biết hai đại lượng còn lại. Đây là điểm khác biệt so với các bài toán cộng trừ số đơn vị hay các dạng tính toán phần trăm.

2.2 Kiến thức cần thiết

Học sinh cần nắm vững 3 công thức chuyển động đều thiết yếu:

- Quãng đường:$S = v \times t$
- Vận tốc:$v = \frac{S}{t}$
- Thời gian:$t = \frac{S}{v}$

Kỹ năng cần có bao gồm quy đổi đơn vị đo (giờ, phút, giây, m, km), sử dụng thành thạo phép nhân, chia, phân tích dữ kiện hợp lý và lý giải kết quả phù hợp với thực tế. Dạng bài này còn liên hệ mật thiết với các bài toán thực tế - khoa học, vận dụng logic trong so sánh, chuyển đổi.

3. Chiến lược giải quyết tổng thể

3.1 Bước 1: Đọc và phân tích đề bài

Đọc kĩ đề bài, gạch chân các dữ kiện, xác định đại lượng cho sẵn, cần tìm. Phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố: cái nào đã biết, cái nào cần tính.

3.2 Bước 2: Lập kế hoạch giải

Chọn công thức phù hợp với bài toán (theo quan hệ $S, v, t$). Sắp xếp bước thực hiện hợp lý: Quy đổi đơn vị (nếu cần), thay vào công thức, tính toán. Có thể dự đoán kết quả trước để cảm nhận tính hợp lý.

3.3 Bước 3: Thực hiện giải toán

Làm lần lượt từng bước, tính toán cẩn thận, ghi lại kết quả trung gian, kiểm tra logic của đáp số (ví dụ: thời gian không thể âm, quãng đường phải phù hợp với tình huống).

4. Các phương pháp giải chi tiết

4.1 Phương pháp cơ bản

Cách tiếp cận truyền thống là xét từng tình huống, nhận diện dữ liệu rồi áp công thức. Ưu điểm: dễ hiểu, dễ làm theo; hạn chế: đôi khi mất thời gian nếu nhiều bước đổi đơn vị. Sử dụng khi mới bắt đầu luyện tập hoặc bài toán rõ ràng về dữ liệu.

4.2 Phương pháp nâng cao

Có thể dùng kỹ thuật "bảng tóm tắt" để tổ chức dữ liệu; hoặc nhận diện dạng bài tổng hợp (nhiều chặng, đoạn) để chia nhỏ bài toán. Mẹo nhớ: vẽ sơ đồ, sử dụng các ký hiệu$S, v, t$kèm đơn vị, lưu ý so sánh kết quả sơ bộ trước khi trả lời.

5. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết

5.1 Bài tập cơ bản

Đề: Một người đi bộ với vận tốc$v = 5$km/h trong thời gian$t = 2$giờ. Tính quãng đường đã đi được.

Giải:

Sử dụng công thức$S = v \times t = 5 \times 2 = 10$(km)

Vậy người đó đã đi được$10$km.

5.2 Bài tập nâng cao

Đề: Một xe máy đi quãng đường$36$km với vận tốc$v_1 = 24$km/h, sau đó đi tiếp quãng đường$18$km với vận tốc$v_2 = 36$km/h. Tính tổng thời gian xe máy đi hết cả quãng đường.

Giải:

- Thời gian đi quãng đường 1:$t_1 = \frac{36}{24} = 1,5$(giờ)

- Thời gian đi quãng đường 2:$t_2 = \frac{18}{36} = 0,5$(giờ)

Tổng thời gian:$t = t_1 + t_2 = 1,5 + 0,5 = 2$(giờ).

So sánh: Cách giải dạng tổng hợp này giúp học sinh phân tích từng đoạn, kiểm soát logic, phát hiện lỗi cộng/trừ hoặc xác định đúng đại lượng cần tìm.

6. Các biến thể thường gặp

- Dạng 1: Thay đổi đơn vị đo (phút, giây, giờ, km, m) - cần quy đổi trước khi tính toán.
- Dạng 2: Đi nhiều quãng đường, nhiều vận tốc khác nhau - phân tích từng đoạn.
- Dạng 3: Bài toán ngược (biết S, t, tìm v hoặc ngược lại).
Khi gặp biến thể, luôn kiểm tra kỹ yêu cầu đề, áp dụng đúng công thức.

7. Lỗi phổ biến và cách tránh

7.1 Lỗi về phương pháp

- Chọn nhầm công thức (ví dụ cần tính S lại dùng công thức tính v)
- Không đổi đơn vị đồng nhất trước khi tính toán
- Quên kiểm tra kết quả cuối cùng
Khắc phục: Lập bảng tóm tắt, kiểm tra lại công thức trước khi tính và xem lại đề cẩn thận.

7.2 Lỗi về tính toán

- Sai phép chia, nhân (đặc biệt với số thập phân)
- Làm tròn số không hợp lý
- Không kiểm tra lại đáp số bằng phương pháp ngược
Để tránh lỗi, cần rèn luyện thêm bài tập, tính toán từ từ, kiểm tra kết quả bằng 2 cách khác nhau.

8. Luyện tập miễn phí ngay

Truy cập 42.226+ bài tập cách giải Bài 86: Em làm được những gì? miễn phí ngay tại đây! Không cần đăng ký, học sinh có thể bắt đầu luyện tập, xem đáp án và giải thích, cũng như theo dõi tiến độ để nâng cao kỹ năng giải toán của mình mỗi ngày.

9. Kế hoạch luyện tập hiệu quả

- Tuần 1-2: Ôn lại công thức, giải các bài tập cơ bản.
- Tuần 3: Luyện các dạng tổng hợp, đổi đơn vị, bài toán nâng cao.
- Tuần 4: Thực hành giải đề tổng hợp, tự kiểm tra và đánh giá điểm mạnh/yếu.
Mục tiêu: Thành thạo cách giải bài toán {primary_keyword}, tránh lỗi phổ biến, hoàn thành tất cả bài tập cách giải Bài 86: Em làm được những gì? miễn phí với tốc độ tốt.