Chiến Lược Giải Quyết Bài Toán 'Bài 89: Ôn Tập Số Thập Phân' Lớp 5 Hiệu Quả Nhất

1. Giới thiệu về bài toán “Bài 89: Ôn tập số thập phân” và tầm quan trọng

Các bài toán về số thập phân đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chương trình Toán lớp 5. Bài 89: Ôn tập số thập phân giúp học sinh củng cố kiến thức về đọc, viết, so sánh, thực hiện các phép tính (cộng, trừ, nhân, chia) với số thập phân và áp dụng vào giải các bài toán thực tế. Hiểu chắc bài này là nền tảng để tự tin làm bài cuối năm và sang bậc THCS.

2. Phân tích đặc điểm của dạng bài toán số thập phân

Dạng bài này thường bao gồm các yêu cầu sau:

• Đọc, viết số thập phân; xác định giá trị từng chữ số.
• So sánh các số thập phân.
• Thực hiện phép cộng, trừ, nhân, chia số thập phân.
• Giải toán có lời văn liên quan đến số thập phân.

3. Chiến lược tổng thể để tiếp cận bài toán

1. Đọc kỹ yêu cầu đề bài.
2. Xác định dạng toán (đọc/viết, so sánh, tính, giải bài thực tế).
3. Ôn lại các công thức và kĩ thuật giải liên quan.
4. Làm bài từng bước, kiểm tra lại kết quả với đáp án hoặc lý luận.

4. Các bước giải chi tiết với ví dụ minh họa

Ta sẽ minh họa từng bước giải qua ví dụ cụ thể cho mỗi dạng toán thường gặp:

a) Đọc và viết số thập phân

Ví dụ: Viết số bảy phẩy ba mươi lăm (7,35):

• - Phần nguyên: 7
• - Phần thập phân: 35 gồm 3 ở hàng phần mười, 5 ở hàng phần trăm
• Kết quả:$7,35$

b) Xác định giá trị từng chữ số

Ví dụ: Trong số $4,572$, chữ số 7 có giá trị bằng bao nhiêu?

• - 4 ở phần nguyên
• - 5 ở hàng phần mười:$5 \times 0,1 = 0,5$
• - 7 ở hàng phần trăm:$7 \times 0,01 = 0,07$(kết quả)

c) So sánh số thập phân

Ví dụ: So sánh$5,32$và $5,23$.

• - So sánh phần nguyên: đều là 5.
• - So sánh phần thập phân:$32 > 23$nên$5,32 > 5,23$.

d) Thực hiện phép cộng, trừ số thập phân

Ví dụ:$5,67 + 3,45$=

• - Viết các số thẳng cột, dấu phẩy thẳng hàng.
• - Cộng lần lượt từng hàng.
• $5,67 + 3,45 = 9,12$

e) Nhân số thập phân với số tự nhiên

Ví dụ:$2,5 \times 3$

• - Bỏ dấu phẩy, tính$25 \times 3 = 75$
• - Đặt dấu phẩy lại: 1 chữ số ở phần thập phân → đáp số:$7,5$

f) Chia số thập phân cho số tự nhiên

Ví dụ:$7,5 \div 3$

• - Chia như số tự nhiên:$75 \div 3 = 25$
• - Đặt dấu phẩy vào kết quả:$2,5$

g) Giải bài toán có lời văn về số thập phân

Ví dụ: Một chiếc bánh nặng$2,5$kg, chia đều cho 5 người. Hỏi mỗi người được bao nhiêu kg bánh?

• - Thực hiện phép chia:$2,5 \div 5 = 0,5$(mỗi người$0,5$kg bánh)

5. Các công thức và kỹ thuật cần nhớ

• Cộng/trừ số thập phân: Viết các số thẳng cột, dấu phẩy thẳng hàng, thực hiện từ phải sang trái.
• Nhân số thập phân với số tự nhiên: Bỏ dấu phẩy, nhân như bình thường, sau đó đếm số chữ số thập phân để đặt dấu phẩy vào kết quả.
• Chia số thập phân cho số tự nhiên: Bỏ dấu phẩy, chia như số tự nhiên, rồi đặt dấu phẩy vào kết quả đúng vị trí.
• So sánh số thập phân: So sánh phần nguyên trước, nếu bằng thì so sánh từng chữ số ở phần thập phân.

6. Các biến thể của bài toán và cách điều chỉnh chiến lược

- Dạng số thập phân nhiều chữ số sau dấu phẩy: Phải chú ý vị trí so sánh.

- Phép tính phức tạp, nhiều bước: Thực hiện từng bước, kiểm tra kết quả từng phần nhỏ.

- Kết hợp giữa số thập phân với phân số hoặc bài toán có đơn vị đo: Quy đổi về cùng đơn vị trước khi tính.

7. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết

Bài 1: Tính$3,46 + 7,5 - 2,18$

1. Viết lại các số thẳng cột, dấu phẩy thẳng hàng:
2. Thực hiện phép cộng$3,46 + 7,50 = 10,96$
3. Thực hiện phép trừ $10,96 - 2,18 = 8,78$
4. Kết quả:$8,78$

Bài 2: Một cuộn vải nặng$15,75$kg, cắt thành 5 phần bằng nhau. Mỗi phần nặng bao nhiêu kg?

1. Chia khối lượng tổng cho số phần:$15,75 \div 5$
2. Thực hiện phép chia:$15,75 \div 5 = 3,15$
3. Mỗi phần nặng$3,15$kg

8. Bài tập thực hành

1. Viết số: tám phẩy không năm ba

2. So sánh các số sau:$9,65$và $9,56$

3. Tính:$12,8 - 5,34$

4. Tìm giá trị chữ số 6 trong số $4,62$

5. Một bể chứa$18,4$lít nước. Rút ra mỗi lần$2,3$lít nước. Sau 4 lần, còn lại bao nhiêu lít nước trong bể? (Trình bày từng bước)

9. Mẹo và lưu ý tránh sai lầm phổ biến

• Luôn viết dấu phẩy thẳng cột khi cộng, trừ.
• Chú ý đếm đúng số chữ số phần thập phân khi nhân hoặc chia.
• Đọc cẩn thận đề bài, tránh nhầm lẫn giữa hàng phần mười, trăm, nghìn.
• Kiểm tra lại kết quả, đảm bảo phù hợp ngữ cảnh bài toán.