1. Giới thiệu về dạng bài toán Bài 71: Đê-xi-mét khối

Bài toán về đê-xi-mét khối là một trong những dạng toán thường gặp ở chương trình lớp 5, thuộc chủ đề Hình hộp chữ nhật, Hình lập phương. Các bài này yêu cầu nhận biết, chuyển đổi, tính toán thể tích theo đơn vị đê-xi-mét khối ($\text{dm}^3$), cũng như mối liên hệ với lít. Dạng toán này xuất hiện đều đặn trong đề kiểm tra và đề thi cuối kỳ nên nắm vững chiến lược giải sẽ giúp các em vững vàng trong học tập. Có hơn 29.885+ bài tập cách giải Bài 71: Đê-xi-mét khối miễn phí để các em luyện tập hiệu quả, củng cố kỹ năng và đạt điểm cao.

2. Phân tích đặc điểm bài toán

2.1 Nhận biết dạng bài

- Các đề bài thường có cụm từ như: "thể tích bao nhiêu đê-xi-mét khối", "chuyển đổi x lít thành đê-xi-mét khối", "tính thể tích hình hộp chữ nhật với đơn vị dm". Các từ khóa quan trọng gồm: "đê-xi-mét khối", "$\text{dm}^3$", "thể tích", "lít", "đổi đơn vị".

2.2 Kiến thức cần thiết

- Công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật:$V = a \times b \times c$(với$a, b, c$là chiều dài, chiều rộng, chiều cao cùng đơn vị).

- Mối liên hệ giữa $1 \text{dm}^3$ và lít: $1 \text{dm}^3 = 1 \text{lít}$ .

- Hiểu cách đổi đơn vị thể tích, nhận biết số mũ (khối) và thao tác tính toán số học chuẩn xác.

3. Chiến lược giải quyết tổng thể

3.1 Bước 1: Đọc và phân tích đề bài

- Đọc kỹ đề, gạch chân từ khóa về kích thước, yêu cầu tính thể tích hoặc đổi từ lít sang$\text{dm}^3$(hoặc ngược lại). Xác định dữ liệu đã cho và cái cần tìm để tránh sót thông tin.

3.2 Bước 2: Lập kế hoạch giải

- Nếu đề yêu cầu tính thể tích, xác định hình (hộp chữ nhật/hình lập phương), chuyển đổi đơn vị nếu cần, thực hiện theo trình tự: chuyển đơn vị (nếu có) → đặt công thức → tính toán → kiểm tra đơn vị kết quả.

3.3 Bước 3: Thực hiện giải toán

- Áp dụng công thức, tính toán từng bước cẩn thận, kiểm tra các phép tính và chắc chắn đơn vị cuối cùng đúng với yêu cầu bài. So sánh với kết quả dự đoán để nhận biết sai sót.

4. Các phương pháp giải chi tiết

4.1 Phương pháp cơ bản

- Luôn nhập số đo về cùng đơn vị (tốt nhất là đê-xi-mét) trước khi tính. Áp dụng công thức$V = a \times b \times c$hoặc$V = cạnh^3$(nếu là hình lập phương). Sử dụng khi bài toán đơn giản, số đo đã cho cùng đơn vị.

4.2 Phương pháp nâng cao

- Khi số đo ở các đơn vị khác nhau (cm, m), chuyển đổi ra đê-xi-mét trước. Sử dụng mẹo nhớ $1 \text{dm}^3 = 1 \text{lít}$ để chuyển giữa thể tích và thể tích chất lỏng. Đối với dạng phức hợp, so sánh các cách giải (ví dụ: tính thể tích rồi đổi, hoặc đổi từng cạnh trước khi tính).

5. Bài tập mẫu với lời giải chi tiết

5.1 Bài tập cơ bản

Đề bài: Một hình hộp chữ nhật có chiều dài$4 \text{dm}$, chiều rộng$3 \text{dm}$, chiều cao$2 \text{dm}$. Tính thể tích hình hộp chữ nhật đó theo đê-xi-mét khối.

Phân tích: Đã cho đủ kích thước, tất cả đều là đê-xi-mét.

Lời giải:

Thể tích hình hộp chữ nhật là:
$V = a \times b \times c = 4 \times 3 \times 2 = 24 (\text{dm}^3)$

Giải thích: Vì các cạnh đều cùng đơn vị (đê-xi-mét), ta chỉ việc nhân ba kích thước lại với nhau.

5.2 Bài tập nâng cao

Đề bài: Một bể nước dạng hình hộp chữ nhật có chiều dài$1,2 \text{m}$; chiều rộng$60 \text{cm}$; chiều cao$0,8 \text{m}$. Hỏi bể đó chứa được bao nhiêu đê-xi-mét khối nước?

Cách giải 1:

- Đổi$1,2 \text{m} = 12 \text{dm}$,$60 \text{cm} = 6 \text{dm}$,$0,8 \text{m} = 8 \text{dm}$.

- Thể tích:
$V = 12 \times 6 \times 8 = 576 (\text{dm}^3)$

Cách giải 2: Tính thể tích theo đơn vị mét khối rồi đổi sang$\text{dm}^3$.

- Tính:$V = 1,2 \times 0,6 \times 0,8 = 0,576 (\text{m}^3)$

- Đổi:$1 \text{m}^3 = 1000 \text{dm}^3 \, \Rightarrow \, 0,576 \text{m}^3 = 576 \text{dm}^3$

So sánh: Cách 1 nhanh hơn khi số đo đơn giản, nhưng cách 2 hữu ích nếu bài toán yêu cầu kết hợp nhiều đơn vị.

6. Các biến thể thường gặp

- Chuyển đổi giữa lít và $\text{dm}^3$.
- Cho sẵn thể tích yêu cầu tìm chiều dài, rộng, cao.
- Dạng bài yêu cầu đổi đơn vị trước khi tính hoặc sau khi tính.
- Xử lý các câu hỏi gài bẫy về đơn vị (cm, m, lít).

Lưu ý: Khi gặp biến thể, cần linh hoạt chuyển đổi đơn vị và áp dụng công thức chuẩn xác.

7. Lỗi phổ biến và cách tránh

7.1 Lỗi về phương pháp

- Nhập số đo không cùng đơn vị, chọn sai công thức.
- Cần đọc kỹ, xác định đúng hình, chuyển đổi đơn vị trước khi áp dụng công thức.

7.2 Lỗi về tính toán

- Nhập sai phép nhân, nhầm lẫn số lẻ, tính sai thứ tự phép tính.
- Kiểm tra lại kết quả bằng phép chia ngược, rà soát từng bước, chú ý làm tròn số hợp lý.

8. Luyện tập miễn phí ngay

Truy cập 29.885+ bài tập cách giải Bài 71: Đê-xi-mét khối miễn phí ngay trên hệ thống. Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập ngay, theo dõi tiến trình và cải thiện kỹ năng giải toán thật dễ dàng!

9. Kế hoạch luyện tập hiệu quả

- Mỗi tuần dành 2-3 buổi ôn dạng bài về đê-xi-mét khối.
- Đặt mục tiêu: giải được tất cả các biến thể, không sai đơn vị và đảm bảo tốc độ.
- Đánh giá tiến độ bằng cách kiểm tra lại kết quả với đáp án sau mỗi buổi học.