Blog

Hướng dẫn ôn thi Bài 79: Trừ số đo thời gian lớp 5 - Chi tiết, đầy đủ, dễ hiểu

T
Tác giả
7 phút đọc
Chia sẻ:
7 phút đọc

1. Giới thiệu về tầm quan trọng của "Bài 79: Trừ số đo thời gian" trong ôn thi lớp 5

Bài 79: Trừ số đo thời gian là một chuyên đề quan trọng không chỉ xuất hiện thường xuyên trong các đề ôn tập Toán lớp 5 mà còn là kiến thức nền tảng giúp học sinh tự tin bước vào kỳ thi cuối kỳ cũng như các bài kiểm tra định kỳ. Thành thạo dạng toán này giúp học sinh xử lý tốt các bài toán có yếu tố thực tiễn về thời gian – một trong những kỹ năng đặc biệt cần thiết khi chuẩn bị cho các kỳ thi chuyển cấp và luôn xuất hiện trong đề kiểm tra năng lực cuối năm học.

2. Tổng hợp kiến thức trọng tâm cần nắm vững khi ôn thi trừ số đo thời gian lớp 5

- Các đơn vị đo thời gian cơ bản (giờ, phút, giây, ngày, tháng, năm) với mối quan hệ quy đổi giữa chúng;
- Quy tắc đổi đơn vị đo thời gian để thuận tiện cho quá trình tính toán;
- Quy trình thực hiện phép trừ hai số đo thời gian cùng hoặc khác đơn vị một cách tuần tự, chính xác;

3. Các công thức và điều kiện áp dụng trong bài toán trừ số đo thời gian

- Công thức chung: Khi thực hiện phép trừ hai số đo thời gian, đảm bảo các đơn vị cùng loại (ví dụ, đều là giờ – phút hoặc phút – giây).

Nếu số bị trừ (phần bên phải) lớn hơn số trừ (phần bên trái) tại một hàng, cần chuyển đổi sang đơn vị bé hơn để trừ:
- 1 giờ = 60 phút
- 1 phút = 60 giây
- 1 ngày = 24 giờ

Cách thực hiện:

1. Đặt phép trừ các số đo thời gian thẳng cột.
2. Nếu hàng đơn vị bên trên nhỏ hơn hàng đơn vị bên dưới, mượn 1 đơn vị lớn hơn quy đổi sang đơn vị nhỏ hơn để trừ.
3. Thực hiện phép trừ lần lượt từ phải sang trái.

Ví dụ minh họa với LaTeX:
Giả sử trừ 7 giờ 35 phuˊt7\ \text{giờ}~35\ \text{phút} cho 5 giờ 50 phuˊt5\ \text{giờ}~50\ \text{phút} :

Đặt phép tính:


Vì 35 < 50 nên mượn 1 giờ đổi sang 60 phút:
- 7 giờ 35 phuˊt=6 giờ (35+60=95) phuˊt7~\text{giờ}~35~\text{phút} = 6~\text{giờ}~(35+60=95)~\text{phút}

Tiếp tục phép trừ:

4. Phân loại các dạng bài tập trừ số đo thời gian hay gặp trong kỳ thi

- Dạng 1: Trừ số đo thời gian cùng đơn vị không phải mượn
- Dạng 2: Trừ số đo thời gian khác đơn vị (cần đổi và/hoặc mượn)
- Dạng 3: Bài toán thực tế: tính thời gian đã trôi qua, thời gian còn lại, thời điểm kết thúc hoặc bắt đầu một công việc;
- Dạng 4: Kết hợp với các phép tính khác (cộng, trừ trong cùng một bài), hoặc bài toán có nhiều bước chuyển đổi

5. Chiến lược giải nhanh từng dạng bài tập trừ số đo thời gian lớp 5

  • Dạng 1 - Không phải mượn: Đặt thẳng cột, thao tác nhanh từng đơn vị từ phải sang trái.
  • Dạng 2 - Cần mượn/đổi: Chú ý so sánh các đơn vị cùng hàng, nếu cần thì mượn đơn vị lớn hơn và chuyển đổi.
  • Dạng 3 - Toán thực tế: Đọc kỹ đề, vẽ sơ đồ dòng thời gian để hình dung dữ liệu, xác định rõ thời gian bắt đầu/kết thúc.
  • Dạng 4 - Nhiều bước/phép tính kết hợp: Tách nhỏ bài toán, giải từng phần rồi tổng hợp kết quả.
  • 6. Bài tập mẫu từ các đề thi trước đây (có lời giải chi tiết)

    • Bài 1: Tính 11 giờ 45 phuˊt7 giờ 23 phuˊt11\ \text{giờ}~45\ \text{phút} - 7\ \text{giờ}~23\ \text{phút}

    Làm như sau:
    - 45 phút trừ 23 phút được 22 phút
    - 11 giờ trừ 7 giờ được 4 giờ

    Kết quả: 4 giờ 22 phuˊt4\ \text{giờ}~22\ \text{phút}

    • Bài 2: 8 giờ 15 phuˊt5 giờ 45 phuˊt8\ \text{giờ}~15\ \text{phút} - 5\ \text{giờ}~45\ \text{phút}

    Vì 15 < 45 nên mượn 1 giờ đổi sang 60 phút:
    8 giờ 15 phuˊt8\ \text{giờ}~15\ \text{phút} = 7 giờ (15+60=75) phuˊt7\ \text{giờ}~(15+60=75)\ \text{phút}
    7 giờ 75 phuˊt7\ \text{giờ}~75\ \text{phút} - 5 giờ 45 phuˊt5\ \text{giờ}~45\ \text{phút} = 2 giờ 30 phuˊt2\ \text{giờ}~30\ \text{phút}

    • Bài 3: Một bộ phim bắt đầu lúc 18 giờ 50 phuˊt18\ \text{giờ}~50\ \text{phút} , kết thúc lúc 21 giờ 5 phuˊt21\ \text{giờ}~5\ \text{phút} . Hỏi phim dài bao lâu?

    Ta lấy 21 giờ 5 phuˊt18 giờ 50 phuˊt21\ \text{giờ}~5\ \text{phút} - 18\ \text{giờ}~50\ \text{phút}
    Vì 5 < 50 nên mượn 1 giờ đổi 60 phút:
    21 giờ 5 phuˊt21\ \text{giờ}~5\ \text{phút} = 20 giờ 65 phuˊt20\ \text{giờ}~65\ \text{phút}
    20 giờ 65 phuˊt18 giờ 50 phuˊt=2 giờ 15 phuˊt20\ \text{giờ}~65\ \text{phút} - 18\ \text{giờ}~50\ \text{phút} = 2\ \text{giờ}~15\ \text{phút}
    Vậy phim dài 2 giờ 15 phuˊt2\ \text{giờ}~15\ \text{phút} .

    7. Các lỗi phổ biến học sinh lớp 5 thường mắc khi làm bài trừ số đo thời gian

    - Quên mượn hoặc mượn sai đơn vị dẫn đến kết quả sai;
    - Quên đổi đơn vị trước khi tính (ví dụ: không đổi phút ra giờ hoặc ngược lại khi cần thiết);
    - Đặt phép tính không đúng cột;
    - Không kiểm tra lại phép tính sau khi làm.

    8. Kế hoạch ôn tập bài trừ số đo thời gian lớp 5 trước kỳ thi

    • Khoảng 2 tuần trước thi: Ôn kỹ lý thuyết, làm các dạng cơ bản (phép trừ không phải mượn); luyện đổi các đơn vị đo thời gian.
    • Khoảng 1 tuần trước thi: Luyện tập các dạng nâng cao hơn (cần mượn đơn vị, bài toán thực tế, bài kết hợp nhiều phép tính).
    • 3 ngày trước thi: Giải đề thi thử, chép lại các lỗi từng gặp, tập trung ôn các dạng sai nhiều nhất, xem lại các bước đổi/mượn đơn vị; rèn tốc độ tính toán và kiểm tra lại bài sau khi làm.

    9. Các mẹo làm bài nhanh, chính xác khi ôn thi trừ số đo thời gian lớp 5

  • Đặt phép tính thành từng hàng thẳng cột giúp tránh nhầm lẫn
  • Luôn kiểm tra xem có cần đổi đơn vị/mượn ở từng hàng hay không
  • Vẽ sơ đồ thời gian khi bài toán có nhiều dữ kiện thực tế
  • Làm lại bài tập sai, giải thích vì sao sai để rút kinh nghiệm
  • Đọc kỹ đề và ghi rõ đơn vị với từng số đo thời gian
  • Tóm lại, việc ôn thi Bài 79: Trừ số đo thời gian lớp 5 không chỉ giúp học sinh làm chủ kỹ năng thực hành tự tin trong các kỳ thi mà còn rèn tư duy logic, khả năng xử lý tình huống thực tế. Bám sát các hướng dẫn, chiến lược và kế hoạch ôn tập sẽ giúp học sinh đạt kết quả cao, nắm vững kiến thức, tự tin bước vào các kỳ thi quan trọng.

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".