Blog

Làm tròn số thập phân: Giải thích chi tiết dành cho học sinh lớp 5

T
Tác giả
5 phút đọc
Chia sẻ:
5 phút đọc

1. Giới thiệu về Làm tròn số thập phân và tầm quan trọng của nó

Trong cuộc sống hàng ngày và đặc biệt là trong toán học, chúng ta thường gặp những con số rất dài với nhiều chữ số sau dấu phẩy (số thập phân). Để tính toán, so sánh hoặc diễn đạt cho gọn và dễ nhớ, người ta thường làm tròn số. Khái niệm "làm tròn số thập phân" xuất hiện từ lớp 5, là một kỹ năng quan trọng giúp học sinh xử lý các phép tính nhanh chóng, chính xác và thuận tiện hơn.

2. Định nghĩa Làm tròn số thập phân

Làm tròn số thập phân là việc biến đổi một số thập phân thành một số có ít chữ số hơn sau dấu phẩy, sao cho số mới gần với số ban đầu nhất theo một quy tắc nhất định.

Cụ thể, khi làm tròn số thập phân đến hàng thập phân, hàng phần trăm hoặc hàng nghìn, em chỉ giữ lại đến vị trí đó và xét chữ số liền kề bên phải vị trí làm tròn để quyết định giữ nguyên hay tăng thêm một đơn vị.

3. Các bước làm tròn số thập phân kèm ví dụ minh họa

Để làm tròn một số thập phân, em thực hiện theo các bước sau:

  • Xác định vị trí chữ số cần làm tròn (hàng thập phân, hàng phần trăm, hàng nghìn, ...).
  • Nhìn vào chữ số ngay bên phải vị trí đó:
  • - Nếu chữ số đó từ 5 trở lên, tăng thêm 1 đơn vị cho chữ số cần làm tròn.
  • - Nếu chữ số đó nhỏ hơn 5, giữ nguyên phần đã chọn, các chữ số phía sau thay thế bằng 0 hoặc không viết nữa (bỏ đi).

Ví dụ 1: Làm tròn số 12,473 đến hàng phần mười (chữ số ngay sau dấu phẩy):

- Số 12,473 có hàng phần mười là 4. Chữ số bên phải là 7 (hàng phần trăm). Vì 7 > 5 nên tăng hàng phần mười lên 1 đơn vị.
- Vậy 12,473 làm tròn đến hàng phần mười là 12,5.

Ví dụ 2: Làm tròn số 9,162 đến hàng phần trăm:

- Số 9,162 có hàng phần trăm là 6. Chữ số bên phải là 2, nhỏ hơn 5 nên giữ nguyên.
- Vậy 9,162 làm tròn đến hàng phần trăm là 9,16.

4. Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

  • Trường hợp chữ số sau dấu phẩy là 5: Luôn tăng chữ số trước đó thêm 1, dù phía sau là số nào.
  • Chỉ viết lại phần cần giữ, không cần ghi thêm các số 0 ở cuối sau dấu phẩy.
  • Không được làm tròn khi kết quả cần chính xác tuyệt đối (như trong công thức, hóa học, vật lý).

Ví dụ đặc biệt: Số 8,495 làm tròn đến hàng phần trăm:

- Hàng phần trăm là 9, chữ số bên phải là 5. Theo quy tắc, tăng 9 lên thành 10 và chuyển 1 sang hàng phần mười. Vậy 8,495 làm tròn đến hàng phần trăm là 8,50.

5. Mối liên hệ giữa làm tròn với các khái niệm toán học khác

Làm tròn số thập phân thường được ứng dụng khi
- So sánh số thập phân với nhau (để dễ xác định lớn hơn hay nhỏ hơn)
- Thực hiện các phép tính cộng, trừ, nhân, chia khi kết quả ra số rất dài
- Chuyển đổi giữa các đơn vị đo đạc
- Sơ lược các kết quả thực tế, tiết kiệm thời gian tính toán
Việc nắm vững làm tròn cũng giúp học tốt các bài học về số thập phân, phân số, phép chia, ước lượng,…

6. Bài tập mẫu có lời giải chi tiết

Bài 1: Làm tròn các số sau đây đến hàng phần mười
(a) 15,348
(b) 7,162

- 15,348: Hàng phần mười là 3, phía sau là 4 (<5) nên giữ nguyên; kết quả: 15,3
- 7,162: Hàng phần mười là 1, phía sau là 6 (>5) nên tăng lên 2; kết quả: 7,2

Bài 2: Làm tròn các số sau đến hàng phần trăm
(a) 23,707
(b) 46,274
(c) 1,435

- 23,707: Hàng phần trăm là 0, bên phải là 7 (>5), tăng lên 1; kết quả: 23,71
- 46,274: Hàng phần trăm là 7, bên phải là 4 (<5), giữ nguyên; kết quả: 46,27
- 1,435: Hàng phần trăm là 3, bên phải là 5 (=5), tăng lên thành 4; kết quả: 1,44

Bài 3: Số x=0,999x = 0,999 được làm tròn đến hàng phần mười là bao nhiêu?
Hàng phần mười là 9, số bên phải là 9 (>5), nên tăng lên thành 10, kết quả là 1,0.

7. Các lỗi thường gặp và cách tránh

  • Làm tròn sai vị trí (ví dụ: yêu cầu làm tròn đến hàng phần trăm nhưng lại làm tròn đến hàng phần mười). Để tránh, hãy khoanh đúng chữ số cần làm tròn.
  • Quên tăng 1 đơn vị khi chữ số bên phải từ 5 trở lên.
  • Nhầm lẫn bỏ luôn chữ số sau khi làm tròn (thay vì tăng một số, lại bỏ không cộng thêm).
  • Vẫn ghi các số 0 ở cuối sau dấu phẩy trong trường hợp không cần thiết.

8. Tóm tắt các điểm chính cần nhớ

  • Làm tròn giúp đơn giản hóa số liệu và thuận tiện khi tính toán.
  • Nhìn chữ số liền bên phải để quyết định làm tròn lên hoặc giữ nguyên.
  • Tăng 1 đơn vị khi số bên phải từ 5 trở lên.
  • Cần chú ý vị trí làm tròn đúng theo yêu cầu.
  • Học kỹ sẽ giúp em đạt điểm cao và ứng dụng tốt trong thực tế!
T

Tác giả

Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".