Hướng dẫn ôn thi Bài 18. Số thập phân lớp 5: Toàn bộ kiến thức, dạng bài và mẹo luyện thi miễn phí

1. Giới thiệu về tầm quan trọng trong thi cử

Bài 18. Số thập phân là một trong những nội dung trọng tâm của chương trình Toán lớp 5 và xuất hiện thường xuyên trong các đề thi học kỳ cũng như đề tuyển sinh đầu cấp. Các câu hỏi liên quan đến số thập phân chiếm khoảng 20–30% tổng số điểm của đề thi, với độ khó trải từ cơ bản đến nâng cao. Việc nắm vững dạng bài này sẽ giúp học sinh không chỉ đạt điểm cao mà còn tạo nền tảng kiến thức vững chắc cho bậc THCS. Đặc biệt, bạn có thể luyện thi miễn phí với hơn 29.885+ đề thi và bài tập thực chiến.2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững2.1 Lý thuyết cơ bản- Số thập phân là số được viết dưới dạng:$a,bcd$(với$a$là phần nguyên,$bcd$là phần thập phân).
- Một số thập phân có thể được hiểu là phân số thập phân:$1,25 = \frac{125}{100}$.
- Phần nguyên ở trước dấu phẩy, phần thập phân viết sau dấu phẩy, mỗi chữ số đều có giá trị thập phân riêng (chục, trăm, nghìn phần...).
- Điều kiện: Chỉ áp dụng với số chia hết cho$10$,$100$,$1000$khi chuyển sang số thập phân và ngược lại.2.2 Công thức và quy tắc- Đọc số thập phân: Đọc phần nguyên – dấu phẩy – từng chữ số phần thập phân. VD:$2,35$ đọc là hai phẩy ba mươi lăm.
- Đổi phân số thập phân sang số thập phân:$\frac{a}{10}$,$\frac{a}{100}$,$\frac{a}{1000}$tương ứng với$0,a$;0,0a;0,00a…
- Quy tắc chuyển ngược lại: Số thập phân có $n$chữ số thập phân thành phân số có mẫu là $10^n$.
- Ghi nhớ nhanh bằng cách liên tưởng đến giá trị các hàng trong phần thập phân.
- Không dùng với các phân số không có mẫu số là $10$,$100$…3. Phân loại dạng bài thi3.1 Dạng bài cơ bản (30–40% đề thi)- Nhận biết: Viết số thập phân, đọc số thập phân, đổi giữa phân số thập phân và số thập phân.
- Phương pháp giải: Sử dụng quy tắc chuyển đổi và đọc số.
- Ví dụ: Viết phân số $\frac{7}{10}$dưới dạng số thập phân. Đáp án:$0,7$.3.2 Dạng bài trung bình (40–50% đề thi)- Cách làm: Xác định nhanh giá trị thập phân, thực hiện phép cộng, trừ, so sánh số thập phân.
- Các bước giải:
1. Viết thẳng hàng các chữ số cùng hàng;
2. Thực hiện phép toán;
3. Đổi kết quả về dạng số thập phân/hỗn số nếu cần.
- Biến thể: So sánh hai số thập phân, điền dấu lớn nhỏ hoặc bằng.
- Ví dụ: So sánh$8,35$và $8,350$. Kết quả: bằng nhau.3.3 Dạng bài nâng cao (10–20% đề thi)- Kỹ thuật: Vận dụng số thập phân vào giải toán thực tế, chuyển đổi nhiều bước, giải bài toán có lời văn liên quan tiền, đơn vị đo lường.
- Kết hợp: Sử dụng các phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân.
- Chiến lược: Xứ lý các phần dư/đơn vị, đọc cẩn thận đầu bài.
- Ví dụ: Cho$5,7$kg gạo chia đều vào 2 túi, mỗi túi có bao nhiêu kg? Đáp:$2,85$kg/túi.4. Chiến lược làm bài thi4.1 Quản lý thời gian- Phân bổ: 10 phút cho bài cơ bản, 15 phút cho bài trung bình, còn lại cho bài nâng cao.
- Thứ tự: Làm trước dạng dễ/cơ bản, tiếp sau là trung bình, cuối cùng mới đến bài nâng cao. Nếu gặp câu khó, ghi lại đánh dấu và chuyển sang câu khác.4.2 Kỹ thuật làm bài- Đọc kỹ từng yêu cầu, xác định dạng bài trước khi giải.
- Lập bảng/ghi chú nhanh bước tính toán để không bị sót hoặc nhầm lẫn.
- Sau mỗi phép tính nên kiểm tra lại kết quả bằng phép tính ngược hoặc kiểm tra nhanh giá trị.4.3 Tâm lý thi cử- Nếu gặp khó, hít thở sâu, bỏ qua làm tiếp bài khác để tránh mất tự tin.
- Nếu quên công thức, cố gắng liên tưởng lại, viết ra dạng tổng quát.
- Luôn nhắc bản thân: đã luyện tập nhiều nên sẽ làm được tốt.5. Bài tập mẫu từ đề thi5.1 Đề thi học kỳVí dụ 1: Viết số thích hợp vào chỗ chấm:$0,3 = \frac{...}{10}$
Lời giải:$0,3 = \frac{3}{10}$.

Ví dụ 2: Sắp xếp các số $2,4; 2,09; 2,34$theo thứ tự tăng dần.
Lời giải:$2,09 < 2,34 < 2,4$

Ví dụ 3:$1,25$mét =... cm?
Lời giải:$1,25 \times 100 = 125$cm.

Phân tích: Đề thường kiểm tra chuyển đổi qua lại giữa số thập phân và phân số, đơn vị đo lường. Tiêu chí chấm điểm: đúng quy tắc chuyển đổi và trình bày rõ ràng (mỗi ý thường 0,5–1 điểm).5.2 Đề thi tuyển sinhVí dụ: Một cửa hàng có $9,6$lít nước cam đóng vào các bình, mỗi bình$0,8$lít. Hỏi cửa hàng đó có thể đổ đầy bao nhiêu bình như vậy?

Lời giải:$9,6 \div 0,8 = 12$(bình)

Mức độ đề thi tuyển sinh có phần nâng cao, chú trọng tính ứng dụng thực tế, phối hợp nhiều dạng toán.6. Lỗi thường gặp và cách tránh6.1 Lỗi về kiến thức- Nhầm mẫu số khi chuyển đổi giữa số thập phân và phân số.
- Dùng sai quy tắc khi chuyển vị trí dấu phẩy.
- Thiếu hoặc thừa chữ số thập phân.6.2 Lỗi về kỹ năng- Nhầm lẫn vị trí phẩy khi tính toán.
- Đọc đề nhanh nên thiếu hoặc sai dữ liệu.
- Viết đáp số không rõ ràng, gạch xóa nhiều.6.3 Cách khắc phục- Soát lại kết quả cuối cùng qua từng bước.
- Tạo checklist bước giải: đọc đề, nhận dạng bài, làm nháp, kiểm tra lại.
- Rèn luyện thường xuyên để giảm lỗi sai.7. Kế hoạch ôn tập chi tiết7.1 Giai đoạn 2 tuần trước thi- Xem lại toàn bộ lý thuyết, làm các nhóm bài tập cơ bản và trung bình.
- Tự xác định điểm còn yếu (so sánh số, chuyển đổi đơn vị...).7.2 Giai đoạn 1 tuần trước thi- Chú trọng luyện các dạng bài hay sai.
- Làm đề thi thử (tự bấm giờ).
- Ôn tập lại công thức, quy tắc chuyển đổi và mẹo giải nhanh.7.3 Giai đoạn 3 ngày trước thi- Không học dồn, chỉ ôn nhẹ nhàng.
- Làm các bài tập dễ, củng cố tự tin.
- Chuẩn bị đồ dùng học tập, ngủ đủ giấc, giữ sức khỏe.8. Mẹo làm bài nhanh và chính xác- Khi cộng, trừ: Viết các số thập phân thẳng hàng dấu phẩy.
- Tính nhẩm: Nhớ rằng$0,1 \times 10 = 1$;$0,01 \times 100 = 1$ để tính chuyển đổi.
- Kiểm tra kết quả bằng cách nhân/chia ngược lại.
- Nếu được dùng máy tính, hãy kiểm tra lại bằng máy, tuyệt đối không lệ thuộc quá nhiều vào máy tính.
- Bài làm nên trình bày rõ ràng từng bước, đáp số gạch chân hoặc khoanh tròn.9. Luyện thi miễn phí ngay- Tham khảo và làm ngay hơn 29.885+ đề thi, bài tập Bài 18. Số thập phân miễn phí trên hệ thống.
- Không cần đăng ký, chỉ cần truy cập là bắt đầu luyện tập ngay lập tức.
- Hệ thống tự động theo dõi tiến độ, hỗ trợ cải thiện điểm số hiệu quả.10. Tài liệu ôn tập bổ sung- Sách giáo khoa Toán 5, sách bài tập nâng cao.
- Sưu tầm đề thi các năm trước từ trường, sở GD & ĐT.
- Tham gia các khóa luyện thi trực tuyến uy tín.
- Tìm bạn đồng hành, học theo nhóm để tăng hiệu quả.