Blog

Lớp 5

Hướng Dẫn Ôn Thi Bài 5. Tỉ Số Lớp 5: Từ Cơ Bản Đến Vận Dụng Cao

T
Tác giả
•
•7 phút đọc
Chia sẻ:
13 phút đọc

1. Giới thiệu về tầm quan trọng của chủ đề "Tỉ số" trong các kỳ thi

Khi ôn thi toán lớp 5, “tỉ số” là một trong những chủ đề xuất hiện liên tục trong đề kiểm tra định kỳ, đề thi học kỳ và kỳ thi chuyển cấp. Nắm vững chuyên đề này giúp học sinh giải được nhiều dạng bài trọng tâm như so sánh số lượng, tính phần lớn hơn/phần nhỏ hơn, tỉ lệ… Đặc biệt, các bài tỉ số là nền tảng để học tốt chương trình toán trung học cơ sở.

2. Tổng hợp kiến thức trọng tâm cần nắm vững khi ôn thi bài 5. Tỉ số lớp 5

  • - Khái niệm về tỉ số: Tỉ số của hai số a và b (b ≠ 0) là thương của a chia cho b, kí hiệu là ab\dfrac{a}{b}
  • - Biểu diễn tỉ số: Dùng dấu “:” hoặc phân số, ví dụ tỉ số của 3 và 5 là 35\dfrac{3}{5}hoặc 3: 5.
  • - Nhận biết: Phân biệt rõ tỉ số với phép chia thông thường.
  • - Ý nghĩa: Tỉ số giúp so sánh hai đại lượng cùng loại (ví dụ: so sánh chiều cao, số học sinh nam/nữ, số táo/số cam…).
  • - Ứng dụng: Dùng tỉ số để tính phần lớn hơn/phần nhỏ hơn, tìm số chưa biết.

    • 3. Các công thức quan trọng và điều kiện áp dụng trong tỉ số

    a) Công thức chung: Tỉ số củaaavà bb(vớib≠0b \neq 0) là ab\dfrac{a}{b}.

  • - Khia=ba = b, tỉ số luôn là 1.
  • - Khia>ba > b, tỉ số lớn hơn 1.
  • - Khia<ba < b, tỉ số nhỏ hơn 1.

    • b) Công thức tính số lớn, số bé khi biết tỉ số và tổng (hoặc hiệu):

  • • Gọi số bé là aa, số lớn là bb(a<ba < b). Biếta+b=Sa + b = S, tỉ số ab=mn\dfrac{a}{b} = \dfrac{m}{n}.
  • • Khi biết tổng:
  • a=S×mm+nb=S×nm+n\begin{aligned}a & = \dfrac{S \times m}{m + n}\\b & = \dfrac{S \times n}{m + n}\\\end{aligned}
  • • Khi biết hiệu:
  • a=H×mn−mb=H×nn−m\begin{aligned}a & = \frac{H \times m}{n - m}\\b & = \frac{H \times n}{n - m}\\\end{aligned}
    (n>mn > m;H=b−aH = b - a)

    • 4. Phân loại các dạng bài tập thường gặp trong đề thi tỉ số lớp 5

  • Dạng 1: Tìm tỉ số của hai số
  • Dạng 2: Tìm một số khi biết số còn lại và tỉ số
  • Dạng 3: Tính số lớn, số bé khi biết tổng và tỉ số / hiệu và tỉ số
  • Dạng 4: Bài toán thực tế: áp dụng tỉ số để giải các bài toán về tuổi, quãng đường, lượng vật, chia tỷ lệ…

    • 5. Chiến lược làm bài hiệu quả cho từng dạng khi ôn thi tỉ số lớp 5

  • Dạng 1 (Tìm tỉ số):
  • - Đọc kỹ yêu cầu: Cần xác định đúng hai số cần so sánh.
  • - Thực hiện phép chiaa÷ba \div b để tìm tỉ số.
  • - Trình bày dưới dạng phân số hoặc số thập phân nếu đề yêu cầu.
  • Dạng 2 (Tìm số khi biết số còn lại và tỉ số):
  • - Đặt ẩn, tìm số theo tỉ số (dùng phép nhân, chia).
  • - Chú ý xác định đâu là số lớn, đâu là số bé.
  • Dạng 3 (Tổng/hiệu – tỉ số):
  • - Vẽ sơ đồ đoạn thẳng giúp minh hoạ rõ ràng quan hệ giữa các số.
  • - Áp dụng chính xác công thức tổng – tỉ số hoặc hiệu – tỉ số đã học.
  • Dạng 4 (Bài toán thực tế):
  • - Gạch chân dữ kiện chính: tổng, hiệu, tỉ số, số lớn, số bé…
  • - Điều kiện thực tế (ví dụ: tuổi luôn lớn hơn 0, quãng đường không âm…).

    • 6. Bài tập mẫu từ các đề thi trước kèm lời giải chi tiết

    • Bài tập 1: Tìm tỉ số của 24 và 18.

    Lời giải:

    Tỉ số của 24 và 18 là:

    2418=43\dfrac{24}{18} = \dfrac{4}{3}hoặc 4:3.

    • Bài tập 2: Biết tỉ số của hai số là 35\dfrac{3}{5}, số lớn là 40. Tìm số bé.

    Lời giải:

    Số lớn là 5 phần, số bé là 3 phần. Số bé là:

    40÷5=840 \div 5 = 8(1 phần)

    8×3=248 \times 3 = 24(phần của số bé)

    Đáp số: 24

    • Bài tập 3: Tổng hai số là 84. Tỉ số của hai số là 25\dfrac{2}{5}. Tìm hai số đó.
    Hình minh họa: Sơ đồ đoạn thẳng minh họa phép cộng 2 + 3 = 5 trên trục số với đoạn AB = 2, BC = 3 và AC = 5 tại các điểm A(0), B(2), C(5)
    Sơ đồ đoạn thẳng minh họa phép cộng 2 + 3 = 5 trên trục số với đoạn AB = 2, BC = 3 và AC = 5 tại các điểm A(0), B(2), C(5)

    Lời giải:

    Tổng số phần là 2+5=72 + 5 = 7(phần)

    Số bé là 84×27=24\dfrac{84 \times 2}{7} = 24

    Số lớn là 84−24=6084 - 24 = 60hoặc84×57=60\dfrac{84 \times 5}{7} = 60

    Đáp số: 24 và 60.

    • Bài tập 4: Số lớn hơn số bé là 21. Tỉ số hai số là 25\dfrac{2}{5}.

    Lời giải:

    Hiệu số phần là:5−2=35-2 = 3

    1 phần là:21÷3=721 \div 3 = 7

    Số bé là:2×7=142 \times 7 = 14

    Số lớn là:5×7=355 \times 7 = 35

    Đáp số: 14 và 35.

    • Bài tập 5: Một đội trồng cây có 28 nam và 35 nữ. Tỉ số nam và nữ là bao nhiêu?

    Lời giải:

    Tỉ số nam và nữ là:2835=45\dfrac{28}{35} = \dfrac{4}{5}hoặc 4:5.

    7. Các lỗi phổ biến cần tránh khi ôn thi và làm bài tỉ số lớp 5

  • • Lộn vị trí số lớn, số bé khi lập tỉ số
  • • Quên đổi kết quả về phân số tối giản
  • • Nhầm lẫn tổng và hiệu trong bài toán tỉ số tổng – hiệu
  • • Tính sai tổng/hiệu số phần
  • • Trình bày bài giải thiếu các bước lập luận đầy đủ

    • 8. Kế hoạch ôn tập theo thời gian: 2 tuần, 1 tuần, 3 ngày trước thi

    - 2 tuần trước thi: Hệ thống hóa kiến thức lý thuyết trọng tâm (khái niệm, công thức). Làm lại toàn bộ các bài tập cơ bản sách giáo khoa, vở bài tập.

    - 1 tuần trước thi: Tập trung giải đề thi mẫu, đề kiểm tra các năm trước. Rút kinh nghiệm và củng cố những dạng còn sai. Làm thêm bài toán thực tế.

    - 3 ngày trước thi: Tổng ôn nhanh công thức, các chú ý quan trọng. Làm bài tập tổng hợp. Nghỉ ngơi và giữ sức khỏe.

    9. Mẹo làm bài tập tỉ số lớp 5 nhanh và chính xác

  • - Luôn đọc kỹ đề, xác định rõ tỉ số giữa các đại lượng nào.
  • - Nháp nhanh sơ đồ đoạn thẳng nếu cần tưởng tượng tổng – hiệu – phần.
  • - Với các bài tổng – tỉ số, hiệu – tỉ số, ưu tiên áp dụng công thức đã học để tránh mất thời gian lập luận lại.
  • - Thường xuyên luyện tập chuyển đổi kết quả (phân số tối giản, số thập phân) đúng yêu cầu đề.
  • - Đọc lại bài sau khi làm xong để phát hiện lỗi sai, soát số liệu kỹ càng.

    • Chúc các em ôn thi bài 5. tỉ số lớp 5 thật tốt và tự tin vượt qua mọi kỳ thi!

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".