1. Giới thiệu về tầm quan trọng trong thi cử
Bài 57: Tính tỉ số phần trăm của hai số là một trong những chủ đề trọng tâm thường chiếm từ 1 đến 2 câu trong các đề kiểm tra, học kỳ và đề thi chuyển cấp lớp 5. Đề thi thường đặt dạng này ở mức cơ bản đến trung bình, chiếm khoảng 10–15% tổng số điểm Toán. Độ khó vừa phải, khả năng lấy điểm gần như tuyệt đối nếu ôn luyện kỹ. Đặc biệt, bạn hoàn toàn có thể luyện thi miễn phí với hàng trăm đề thi và bài tập tại các nền tảng miễn phí trực tuyến.
2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững
2.1 Lý thuyết cơ bản
Định nghĩa: Tỉ số phần trăm của hai số là tỉ số được biểu diễn dưới dạng phần trăm, cho biết số này chiếm bao nhiêu phần trăm số kia.Các định lý và tính chất chính:Nếu gọi hai số là avà b(b=0) thì tỉ số phần trăm là:ba×100%.Điều kiện áp dụng:b=0(số bị chia phải khác 0).2.2 Công thức và quy tắc
Công thức ghi nhớ:T=ba×100%(trong đó alà số cần so sánh,blà số làm mốc)Cách nhớ: Nghĩ "phần so với toàn bộ" nhân với100%Chú ý điều kiện: Luôn luôn lấyb=0Biến thể: Có thể được hỏi dưới dạng "achiếm bao nhiêu phần trămb?" hoặc "Tìmabiếtalà x%củab"3. Phân loại dạng bài thi
3.1 Dạng bài cơ bản (30-40% đề thi)
Nhận biết: Đề bài choa,b, hỏi tỉ số phần trăm củaavà b.Phương pháp giải:T=ba×100%Ví dụ: Tính tỉ số phần trăm của 12 và 80:T=8012×100%=15%3.2 Dạng bài trung bình (40-50% đề thi)
Cách tiếp cận: Đề bài có thể cho số lớn, số nhỏ, có nhiều dữ kiện, cần tìm tỉ số phần trăm kèm phép biến đổi (đổi đơn vị, viết dưới dạng số thập phân).Các bước giải: Phân tích đề → Đổi đơn vị nếu cần → Áp dụng đúng công thức.Biến thể: Có thể hỏi "Số lớn gấp mấy lần số bé, chiếm bao nhiêu phần trăm số bé?" hoặc ngược lại.3.3 Dạng bài nâng cao (10-20% đề thi)
Kỹ thuật: Ghép nhiều bước, có thể yêu cầu tính toán tỉ số phần trăm sau khi giải quyết các phép chia, cộng, trừ đầu tiên.Kết hợp: Có đề bài yêu cầu lập luận, diễn giải hoặc ứng dụng thực tế.Chiến lược: Giải từng bước, chú ý từng phép toán nhỏ, kiểm tra điều kiện.4. Chiến lược làm bài thi
4.1 Quản lý thời gian
Dạng cơ bản: 2–3 phút/câu. Dạng trung bình, nâng cao: 4–8 phút/câu.Làm câu dễ trước, khó sau. Nếu gặp câu khó, chuyển sang câu khác – quay lại sau.4.2 Kỹ thuật làm bài
Đọc đề kỹ, xác địnhavà b đúng vị trí.Ghi chú kế hoạch giải ra nháp trước khi bắt đầu tính.Sau khi tính xong, kiểm tra lại cùng phép nhân ngược để xác minh.4.3 Tâm lý thi cử
Bình tĩnh khi gặp câu dài, chia nhỏ thành từng bước dễ xử lý.Nếu không nhớ công thức, hãy nghĩ logic: "phần so với toàn bộ" nhân100%.Tự nhắc nhở bản thân: mình đã luyện tập kỹ, có thể làm được!5. Bài tập mẫu từ đề thi
5.1 Đề thi học kỳ
Bài 1: Tính tỉ số phần trăm của 15 và 60.Giải:6015×100%=25%
Bài 2: Một lớp có 18 nam, 22 nữ. Tỉ số phần trăm học sinh nam trên tổng số học sinh là?Giải: Tổng học sinh:18+22=40. Tỉ số:4018×100%=45%
Bài 3: Một bạn làm đúng 24/30 câu. Tỉ số phần trăm là bao nhiêu?Giải:3024×100%=80%
Phân tích: Giáo viên thường ra bài dễ nhận biết, yêu cầu sử dụng đúng công thức, trình bày rõ ràng từng bước.
5.2 Đề thi tuyển sinh
Bài: Một kho chứa 120 tấn hàng, đã xuất 45 tấn. Số hàng đã xuất chiếm bao nhiêu phần trăm số hàng trong kho ban đầu?Giải:12045×100%=37,5%
Mức độ khó nhỉnh hơn một chút, chú trọng logic và đổi đơn vị khi cần.
6. Lỗi thường gặp và cách tránh
6.1 Lỗi về kiến thức
Quên nhân100%cuối cùngNhầm vị trí số bị chia, số chiaKhông kiểm tra điều kiệnb=06.2 Lỗi về kỹ năng
Tính nhẩm sai, đổi đơn vị chưa chuẩn trước khi tínhViết đáp số không đúng dạng phần trăm6.3 Cách khắc phục
Lập checklist: Đủ phép chia – nhân100– ghi ký hiệu%.Sau khi làm xong bài, thử kiểm tra lại kết quả bằng cách lấy tỉ số vừa tìm nhân ngược.Luyện tập nhiều dạng bài trên các bộ đề tổng hợp.7. Kế hoạch ôn tập chi tiết
7.1 Giai đoạn 2 tuần trước thi
Ôn lại lý thuyết, ghi chép công thức, luyện tập các bài cơ bản.Làm các đề tổng hợp, xác định phần còn yếu.7.2 Giai đoạn 1 tuần trước thi
Tập trung luyện các dạng bài thường sai.Làm đề thi thử theo thời gian chuẩn, rèn tư duy tốc độ.Ôn lại toàn bộ công thức.7.3 Giai đoạn 3 ngày trước thi
Ôn nhẹ nhàng, tránh quá tải.Chỉ làm bài tập cơ bản, củng cố sự tự tin.Chuẩn bị sức khỏe, ngủ đủ giấc.8. Mẹo làm bài nhanh và chính xác
Tìm các số dễ chia trước (ví dụ 20,25,50,100).Soạn kết quả dưới dạng thập phân rồi nhân100.Dùng máy tính kiểm tra lại nếu thi cho phép.Trình bày rõ ràng: Đáp số, ký hiệu%cuối cùng.9. Luyện thi miễn phí ngay
Truy cập 42.226+ đề thi và bài tập Bài 57: Tính tỉ số phần trăm của hai số miễn phí để luyện tập. Không cần đăng ký, luyện ngay lập tức. Theo dõi tiến độ và xem điểm từng bài để cải thiện.
10. Tài liệu ôn tập bổ sung
Sách giáo khoa và sách bài tập Toán 5Đề thi các năm trước của địa phương, các Sở GD&ĐTCác khóa học online, video hướng dẫn trên YouTubeNhóm học tập, diễn đàn ôn tập trực tuyến
Theo dõi chúng tôi tại