Hướng dẫn ôn thi Bài 59: Em làm được những gì? lớp 5 – Bí quyết đạt điểm cao

1. Giới thiệu về tầm quan trọng trong thi cử

Bài 59: Em làm được những gì? nằm trong chương "Tỉ số phần trăm" của chương trình Toán lớp 5 và thường xuất hiện ở cuối chương hoặc các đề tổng hợp. Đây là bài tổng kết, kiểm tra khả năng vận dụng các kiến thức đã học về tỉ số phần trăm và giải các bài toán thực tế liên quan. Trong các đề thi học kỳ và tuyển sinh vào THCS, dạng bài này chiếm tỷ lệ 10–20% tổng số điểm, với độ khó dao động từ cơ bản đến nâng cao.

Đặc biệt, bạn có cơ hội luyện thi miễn phí với hàng trăm đề thi và bài tập sát thực tế, giúp tối ưu điểm số ở phần này.

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1 Lý thuyết cơ bản

-
Hiểu khái niệm tỉ số phần trăm: Là tỉ số so sánh giữa một phần và toàn thể rồi nhân với 100 và kèm theo dấu %.
-
Định nghĩa:$a\%$của$b$là $(a \times b) \div 100$
-
Các bài toán vận dụng: Tìm tỉ số phần trăm, tìm giá trị phần trăm, tăng giảm theo phần trăm, ứng dụng trong thực tế.
-
Điều kiện áp dụng: Phải xác định rõ “toàn thể” là gì, để phân biệt phần và toàn bộ.

2.2 Công thức và quy tắc

-
Tính tỉ số phần trăm giữa hai số $a$và $b$:$\frac{a}{b} \times 100\%$
-
Tìm$x\%$của$a$:$a \times \frac{x}{100}$
-
Tìm số khi biết$a\%$của nó bằng$b$:$\frac{b \times 100}{a}$
-
Biến thể: Tăng giảm giá trị theo phần trăm (Tăng:$a + a \times \frac{x}{100}$, Giảm:$a - a \times \frac{x}{100}$)
-
Mẹo ghi nhớ: Chuyển "phần trăm" thành "chia 100" trong phép tính để tránh nhầm lẫn.

3. Phân loại dạng bài thi

3.1 Dạng bài cơ bản (30–40% đề thi)

- Nhận biết: Câu hỏi hỏi trực tiếp giá trị phần trăm, tỉ số phần trăm hoặc tìm thành phần còn thiếu.
- Phương pháp giải: Xác định đủ dữ liệu → Áp dụng trực tiếp công thức đã học.
- Ví dụ: Tìm 25% của 200.
Lời giải:$200 \times \frac{25}{100} = 50$.

3.2 Dạng bài trung bình (40–50% đề thi)

- Đề bài thường kết hợp 2 bước tính toán hoặc yêu cầu suy luận ngược (biết phần trăm, tìm số gốc hoặc biết kết quả, tìm phần trăm).
- Các bước giải: Vẽ sơ đồ, chú ý dữ kiện, lập phương trình.
- Biến thể hay gặp: Tìm giá trị tăng/giảm sau nhiều lần thay đổi %, hoặc bài toán thực tế hoá.
- Ví dụ: Một lớp có 20 học sinh giỏi, chiếm 25% số học sinh cả lớp. Hỏi lớp đó có bao nhiêu học sinh?
Lời giải:$\frac{20 \times 100}{25} = 80$(học sinh).

3.3 Dạng bài nâng cao (10–20% đề thi)

- Đòi hỏi kết hợp nhiều kiến thức: Tỉ số phần trăm + tỉ số + hình học hoặc giải toán có lời văn phức tạp.
- Kỹ thuật: Lập bảng phân tích, dùng đại lượng phụ trợ, kiểm tra kết quả bằng nhiều cách.
- Chiến lược: Đọc kỹ đề, phân tích từng bước nhỏ, kiểm tra lại bài.
- Ví dụ: Một cửa hàng bán được 60% số sản phẩm trong ngày đầu, bán tiếp 40% số còn lại trong ngày thứ hai, hỏi số sản phẩm đã bán chiếm bao nhiêu % tổng số hàng.
Lời giải:
- Ngày 1: Bán$60\%$.
- Số còn lại:$100\% - 60\% = 40\%$.
- Ngày 2: Bán$40\%$của$40\%$\rightarrow$40 \times 40 / 100 = 16\%$.
- Tổng bán:$60\% + 16\% = 76\%$.

4. Chiến lược làm bài thi

4.1 Quản lý thời gian

- Làm dạng cơ bản trước trong 30–40% thời gian.
- Sau đó chuyển sang bài trung bình, dành 40–50% thời gian.
- Bài nâng cao làm sau cùng; không sa đà nếu khó.
- Gặp bài chưa rõ, đánh dấu để quay lại sau.

4.2 Kỹ thuật làm bài

- Đọc đề ít nhất 2 lần.
- Gạch chân các số liệu quan trọng, xác định yêu cầu rõ ràng.
- Lập kế hoạch các bước giải trước khi bắt đầu tính toán.
- Giải xong kiểm tra kết quả bằng cách thay ngược dữ liệu vào đề bài.

4.3 Tâm lý thi cử

- Gặp bài khó: Bình tĩnh, trao đổi ý với giáo viên/kỳ thi giả định.
- Không nhớ công thức: Nghỉ ngắn, nhớ mẹo chuyển phần trăm thành chia 100.
- Luôn luôn tự tin với những kiến thức đã chuẩn bị.

5. Bài tập mẫu từ đề thi

5.1 Đề thi học kỳ

- Bài 1: Tìm 15% của 420.
Lời giải:$420 \times \frac{15}{100} = 63$.
(Ý đồ: Lấy kiến thức căn bản về tỉ số phần trăm).
- Bài 2: 24 học sinh là nữ, chiếm 40% tổng số học sinh. Hỏi lớp có bao nhiêu học sinh?
Lời giải:$\frac{24 \times 100}{40} = 60$.
(Ý đồ: Vận dụng ngược công thức).

5.2 Đề thi tuyển sinh

- Bài 1: Giá của một mặt hàng sau khi tăng 10% là 44.000 đồng. Hỏi ban đầu là bao nhiêu?
Lời giải:
- Gọi giá ban đầu là $x$.
-$x + x \times \frac{10}{100} = 44.000$
-$x \times 1,1 = 44.000 \Rightarrow x = \frac{44.000}{1,1} = 40.000$(đồng)
(Mức độ: Trung bình, thực tế, cần lập phương trình).
- So sánh: Đề thi tuyển sinh có nhiều bước suy luận hơn chương trình sách giáo khoa.

6. Lỗi thường gặp và cách tránh

6.1 Lỗi về kiến thức

- Nhầm tỉ số phần trăm và tỉ số thường
- Áp dụng sai công thức do không xác định đúng "phần" và "toàn bộ"
- Thiếu chia 100 khi tính phần trăm

6.2 Lỗi về kỹ năng

- Tính nhẩm sai do chủ quan
- Đọc đề thiếu ý hoặc nhầm số
- Trình bày thiếu bước khiến mất điểm trình bày

6.3 Cách khắc phục

- Chuẩn bị checklist kiểm tra trước khi nộp bài (đủ bước, đúng công thức, rõ ràng).
- Tự kiểm tra: Thay kết quả vào đề bài để ngược lại.
- Luyện tập bằng làm thật nhiều bài tập mẫu.

7. Kế hoạch ôn tập chi tiết

7.1 Giai đoạn 2 tuần trước thi

- Ôn lại toàn bộ lý thuyết, công thức.
- Làm bài tập tổng hợp, theo chủ đề.
- Ghi chú những dạng bài hay sai và xác định điểm yếu cần cải thiện.

7.2 Giai đoạn 1 tuần trước thi

- Tập trung luyện các dạng hay nhầm hoặc nâng cao.
- Làm đề thi thử, so thời gian thực.
- Ôn lại các công thức, mẹo ghi nhớ.

7.3 Giai đoạn 3 ngày trước thi

- Không học thêm bài khó mới, chủ yếu củng cố những bài dễ.
- Làm bài tập đơn giản để tăng sự tự tin.
- Giữ gìn sức khỏe, ổn định tâm lý.

8. Mẹo làm bài nhanh và chính xác

- Ghi nhớ: Chuyển mọi toán phần trăm thành phép chia cho 100 rồi nhân.
- Kỹ thuật nhẩm:$\frac{50}{100} = 0,5$;$\frac{25}{100} = 0,25$;$\frac{20}{100} = 0,2$.
- Kiểm tra nhanh: Lấy kết quả thay vào đề để đối chiếu.
- Nếu được dùng máy tính, áp dụng các phím chức năng chia, nhân, phần trăm.
- Trình bày mỗi ý thành dòng mới, rõ ràng, ghi lại đáp số gạch chân.

9. Luyện thi miễn phí ngay

- Truy cập hàng trăm đề thi và bài tập Bài 59: Em làm được những gì? miễn phí ngay trên website.
- Không cần đăng ký, bắt đầu luyện thi ngay lập tức!
- Theo dõi tiến độ ôn tập, so sánh điểm số, phát hiện điểm yếu và cải thiện mỗi ngày.

10. Tài liệu ôn tập bổ sung

- Sách giáo khoa Toán 5, sách bài tập nâng cao.
- Đề thi các năm trước tại trường, quận/huyện.
- Khóa học trực tuyến miễn phí theo bài.
- Tham gia nhóm học tập để trao đổi, kiểm tra lẫn nhau thường xuyên.