Hướng Dẫn Ôn Thi "Bài 7. Em làm được những gì?" Toán lớp 5 – Bí kíp chinh phục điểm cao

1. Tầm quan trọng của "Bài 7. Em làm được những gì?" trong các kỳ thi

“Bài 7. Em làm được những gì?” nằm ở cuối mỗi chương học Toán lớp 5 với mục tiêu tổng hợp, khái quát mọi kiến thức trọng tâm đã học. Đây là dạng bài xuất hiện thường xuyên trong các kỳ kiểm tra, thi cuối kỳ và thi chuyển cấp. Nắm chắc bài này giúp học sinh lớp 5 tự tin ứng phó với mọi dạng đề thi, đồng thời củng cố nền tảng kiến thức vững chắc trước khi bước vào cấp II.

2. Tổng hợp kiến thức trọng tâm cần nắm vững

Khi ôn thi “Bài 7. Em làm được những gì? lớp 5”, học sinh cần hệ thống lại các mảng kiến thức sau theo từng chương:

• Số thập phân: cách đọc, viết, quy đổi dạng hỗn số và số thập phân, so sánh, làm tròn.
• Phép tính với số thập phân: cộng, trừ, nhân, chia – xác định vị trí dấu phẩy và quy tắc tính.
• Tính diện tích, chu vi của các hình đã học: hình vuông, hình chữ nhật, tam giác, hình tròn.
• Tỉ số phần trăm, số thập phân với tỉ số phần trăm, giải bài toán bằng hai phép tính.
• Các dạng toán phần so sánh, tìm thành phần chưa biết của phép tính, tính giá trị biểu thức.
• Giải toán có lời văn liên quan đến số thập phân và tỉ số phần trăm.

3. Công thức quan trọng và điều kiện áp dụng

Học sinh cần nhớ chính xác các công thức sau – ghi chú rõ điều kiện và cách vận dụng:

1. Cộng, trừ số thập phân: Xếp các số sao cho các chữ số ở cùng hàng thẳng cột với nhau, thẳng dấu phẩy rồi thực hiện như với số tự nhiên.
2. Nhân số thập phân với số tự nhiên: Nhân như số tự nhiên, sau đó đếm tổng số chữ số ở phần thập phân của thừa số đặt dấu phẩy ở kết quả tương ứng.
3. Nhân hai số thập phân: Nhân như số tự nhiên, sau đó đếm tổng số chữ số ở phần thập phân của cả hai thừa số và chuyển dấu phẩy cho kết quả.
4. Chia số thập phân cho số tự nhiên: Thực hiện như chia số tự nhiên. Khi đến phần thập phân thì lấy dấu phẩy vào kết quả rồi tiếp tục chia.
5. Chia số thập phân cho số thập phân: Dịch chuyển dấu phẩy ở cả số chia và số bị chia để số chia trở thành số tự nhiên, rồi thực hiện phép chia thông thường.
6. Công thức tính chu vi và diện tích các hình:
   - Hình vuông: Chu vi$C = a \times 4$, diện tích$S = a^2$
   - Hình chữ nhật: Chu vi$C = (a + b) \times 2$, diện tích$S = a \times b$
   - Hình tròn: Chu vi$C = 2 \pi r$, diện tích$S = \pi r^2$
   - Tam giác: Diện tích$S = \frac{a \times h}{2}$
7. Tính tỉ số phần trăm: \text{Tỉ số phần trăm} = \frac{giá\;trị\;phần}{giá\;trị\;toàn\;phần} \times 100\%

4. Phân loại các dạng bài tập thường gặp trong đề thi

Khi ôn tập cho các kỳ thi, học sinh lớp 5 sẽ thường gặp các dạng bài tập sau:

• Bài tập nhận biết (trắc nghiệm): điền dấu, chọn đáp án đúng về số thập phân, kết quả phép tính, kiến thức hình học.
• Tự luận tính toán: thực hiện phép cộng, trừ, nhân, chia số thập phân.
• Bài toán tìm x (tìm thành phần chưa biết): giải phương trình đơn giản với số thập phân.
• Bài toán có lời văn: liên hệ thực tế với số thập phân, tỉ số phần trăm hoặc tính chu vi, diện tích.
• So sánh số, sắp xếp số thập phân theo thứ tự.
• Giải toán bằng hai phép tính hoặc nhiều bước liên quan số thập phân, phần trăm.

5. Chiến lược làm bài hiệu quả cho từng dạng

1. Với bài nhận biết, trắc nghiệm: Đọc thật kỹ đề, loại trừ đáp án sai, chú ý chữ số quan trọng như dấu phẩy, phần trăm, đơn vị, số lẻ.
2. Bài tự luận (tính toán): Cẩn thận khi đặt tính, thẳng hàng các chữ số, kiểm tra dấu phẩy. Làm nháp, sau đó chuyển kết quả sang bài làm để tránh sai sót.
3. Bài toán tìm x: Đưa về một phép tính cơ bản (cộng, trừ, nhân, chia), đổi dấu phép toán nếu cần, kiểm tra lại bài giải bằng cách thay x vào kiểm tra kết quả.
4. Bài toán có lời văn: Gạch chân từ khóa, xác định dữ kiện và yêu cầu bài toán. Phân tích đề, xác định dạng toán (tìm tổng, tỉ số, phần trăm, diện tích, chu vi…), lập và trình bày rõ ràng từng bước giải.
5. So sánh, sắp xếp số: Bổ sung số 0 để đủ số chữ số ở phần thập phân cho dễ so sánh, sắp xếp từ nhỏ đến lớn hoặc ngược lại.
6. Giải toán hai phép tính: Lưu ý trình bày từng phép tính một cách tuần tự, ghi rõ kết luận.

6. Bài tập mẫu từ các đề thi trước và lời giải chi tiết

Dưới đây là một số bài tập ôn thi “Bài 7. Em làm được những gì? lớp 5” có lời giải chi tiết, giúp các em dễ dàng làm chủ đề thi:

• Bài 1. Đặt tính rồi tính:$15,76 + 8,324$
• Lời giải:
  Đặt tính:
  
  $$\begin{array}{cccccc} & 1 & 5 &,7 & 6 \\ + & & 8 &,3 & 2 & 4 \\ \\ & 2 & 4 &,0 & 8 & 4 \\\\\end{array}$$
  
  Kết quả:$15,76 + 8,324 = 24,084$
• Bài 2. Tính diện tích hình tròn có bán kính$r = 7\;cm$. (Lấy$\pi \approx 3,14$)
• Lời giải:
  
  Diện tích$S = \pi r^2 = 3,14 \times 7^2 = 3,14 \times 49 = 153,86\;cm^2$.
  
  Đáp số:$153,86\;cm^2$
• Bài 3. Tìm$x$:$x - 3,47 = 5,25$
• Lời giải:
  $x = 5,25 + 3,47 = 8,72$
  Đáp số:$x = 8,72$
• Bài 4. Một cửa hàng bán được$250$kg gạo trong đó có $80$kg gạo tẻ, còn lại là gạo nếp. Hỏi tỉ số phần trăm số gạo nếp so với tổng số gạo bán ra?
• Lời giải:
  Lượng gạo nếp =$250 - 80 = 170$(kg)
  Tỉ số phần trăm$= \frac{170}{250} \times 100\% = 68\%$
  Đáp số:$68\%$
• Bài 5. Sắp xếp các số sau theo thứ tự tăng dần:$4,05; 4,5; 4,505; 4,055$
• Lời giải:
  Viết lại các số cùng ba chữ số thập phân:
  $4,050;\ 4,055;\ 4,500;\ 4,505$
  Sắp xếp:$4,05 < 4,055 < 4,5 < 4,505$

7. Các lỗi phổ biến học sinh thường mắc phải trong kỳ thi

• Không chú ý đến dấu phẩy khi thực hiện phép tính số thập phân, dẫn đến kết quả sai.
• Nhầm công thức tính chu vi và diện tích giữa các hình.
• Bỏ qua hoặc nhầm lẫn đơn vị trong phép tính diện tích, chu vi.
• Giải toán có lời văn nhưng không phân tích đủ dữ kiện, dẫn đến giải thiếu bước.
• Đặt dấu phẩy sai trong phép nhân, phép chia số thập phân.

8. Kế hoạch ôn tập theo từng mốc thời gian

Xây dựng tiến trình ôn thi giúp học sinh chủ động và hiệu quả:

1. 2 tuần trước thi: Hệ thống toàn bộ lý thuyết (số thập phân, tỉ số phần trăm, diện tích, chu vi,…) và các công thức. Làm lại toàn bộ bài tập mẫu trong sách giáo khoa.
2. 1 tuần trước thi: Luyện giải đề thi các năm trước, hoàn thành phiếu bài tập tự luyện, phát hiện điểm yếu để bổ sung ngay.
3. 3 ngày trước thi: Làm thử đề kiểm tra thời gian thực, tập trung các dạng dễ nhầm (số thập phân, tìm x, tỉ số phần trăm). Tổng ôn "bẫy đề" thường gặp, thư giãn và ngủ đủ giấc.

9. Mẹo làm bài nhanh và chính xác

• Gạch chân từ khóa quan trọng tại đề.
• Đặt tính thẳng hàng với các phép toán số thập phân, kiểm tra dấu phẩy kĩ càng trước khi ghi kết quả.
• Chuyển đổi đơn vị trước khi tính toán nếu bài yêu cầu cùng đơn vị.
• Sử dụng nháp hợp lý: Tính toán, kiểm nghiệm lại đáp án trước khi viết vào bài chính.
• Làm các câu dễ, ăn điểm trước, đánh dấu lại câu khó để quay lại xử lý sau.
• Luyện tập kỹ năng tính nhẩm, tính nhanh với các số đơn giản để tiết kiệm thời gian làm bài.

Kết luận

"Bài 7. Em làm được những gì?" là cột mốc đánh giá tổng thể năng lực Toán lớp 5. Chỉ cần làm chủ các công thức, thực hành nhiều đề, chủ động nhận diện lỗi sai và có lộ trình ôn tập hợp lý, học sinh không chỉ chinh phục điểm số cao mà còn xây dựng nền tảng Toán học vững chắc chuẩn bị cho tương lai.