Blog

Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số: Giải thích chi tiết cho học sinh lớp 5

T
Tác giả
5 phút đọc
Chia sẻ:
5 phút đọc

1. Giới Thiệu Chung: Vì Sao Cần Học "Tìm Hai Số Khi Biết Tổng Và Tỉ Số"?

Trong chương trình Toán 5, các bài toán về ‘Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số’ là dạng quan trọng và xuất hiện nhiều trong các đề kiểm tra, đề thi học kỳ cũng như áp dụng trong thực tế. Hiểu được cách giải và nắm rõ kiến thức này sẽ giúp học sinh rèn luyện khả năng tư duy logic và củng cố kỹ năng giải toán có lời văn, đồng thời làm nền tảng vững chắc để học chương trình Toán ở cấp học cao hơn.

2. Khái Niệm: "Tìm Hai Số Khi Biết Tổng Và Tỉ Số" Là Gì?

Khi một bài toán cho biết tổng của hai số và tỉ số giữa chúng (ví dụ tỉ số của số thứ nhất và số thứ hai là 3:5), nhiệm vụ của chúng ta là tìm giá trị cụ thể của hai số đó.

Định nghĩa: Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số là bài toán xác định giá trị của hai số khi đã biết tổng (số cộng lại) và tỉ số (so sánh phần bằng nhau của chúng theo dạng a : b).

3. Các Bước Giải Bài Toán Tìm Hai Số Khi Biết Tổng Và Tỉ Số (Kèm Ví Dụ Minh Họa)

Để giải được loại bài toán này, ta thường làm theo 3 bước cơ bản:

  • Bước 1: Vẽ sơ đồ đoạn thẳng theo tỉ số đã cho.
  • Bước 2: Tìm tổng số phần bằng nhau.
  • Bước 3: Tìm giá trị một phần và tính mỗi số.
  • Ví dụ: Tổng của hai số là 64. Tỉ số của hai số đó là 3 : 5. Tìm mỗi số.

  • Bước 1: Vẽ sơ đồ đoạn thẳng. Ta coi số thứ nhất gồm 3 phần, số thứ hai gồm 5 phần bằng nhau.
  • Bước 2: Tổng số phần bằng nhau là: 3 + 5 = 8 phần.
  • Bước 3: Giá trị của 1 phần là: 64÷8=864 \div 8 = 8
  • Số thứ nhất:8×3=248 \times 3 = 24; Số thứ hai:8×5=408 \times 5 = 40
  • Đáp số: Số thứ nhất là 24, số thứ hai là 40.

    4. Một Số Trường Hợp Đặc Biệt Và Lưu Ý Khi Làm Bài

  • Nếu tỉ số là a: b, trong đó aahoặcbblà 1, thì 1 số chỉ có 1 phần. Cách giải hoàn toàn tương tự.
  • Nếu tổng hai số nhỏ hơn tổng số phần, không có đáp án (cần kiểm tra điều kiện đề cho hợp lý).
  • Nên kiểm tra lại kết quả bằng cách cộng hai số đã tìm được, đảm bảo bằng tổng đề bài đã cho.
  • 5. Mối Liên Hệ Với Các Khái Niệm Toán Học Khác

    Bài toán này liên hệ chặt chẽ với:

  • - Phép chia tỉ lệ và tính tỉ số.
  • - Sơ đồ đoạn thẳng (kỹ năng vẽ và chia đoạn).
  • - Giải toán có lời văn, phân tích đề bài, kỹ năng lập luận và kiểm tra lại kết quả.
  • 6. Bài Tập Mẫu Có Lời Giải Chi Tiết

    • Bài 1: Tổng của hai số là 48, tỉ số là 2 : 6. Tìm hai số.

    Giải: Tổng số phần là 2+6=82 + 6 = 8phần.

    Mỗi phần là 48÷8=648 \div 8 = 6.

    Số thứ nhất:6×2=126 \times 2 = 12; Số thứ hai:6×6=366 \times 6 = 36.

    • Bài 2: Tổng hai số là 55, tỉ số là 1 : 4. Tìm hai số.

    Tổng số phần là 1+4=51 + 4 = 5phần.

    Mỗi phần là 55÷5=1155 \div 5 = 11.

    Số thứ nhất:11×1=1111 \times 1 = 11; Số thứ hai:11×4=4411 \times 4 = 44.

    • Bài 3: Tổng hai số là 100, tỉ số là 2 : 3. Tìm hai số.

    Tổng số phần:2+3=52+3=5phần. 1 phần:100÷5=20100 \div 5 = 20.

    Số thứ nhất:20×2=4020 \times 2 = 40. Số thứ hai:20×3=6020 \times 3 = 60.

    7. Các Lỗi Thường Gặp Và Cách Tránh

  • - Quên cộng tổng số phần tỉ số (phải luôn lấya+ba + b).
  • - Nhân sai hoặc chia sai tổng để tính một phần.
  • - Nhầm lẫn vị trí các số khi nhân với số phần tương ứng.
  • - Không kiểm tra lại tổng hai số tìm được so với đề bài.
  • 8. Tóm Tắt, Ghi Nhớ Cần Thiết

  • - Đọc kỹ đề, xác định tổng và tỉ số.
  • - Áp dụng đúng 3 bước: xác định tổng số phần, tìm một phần, tính từng số.
  • - Sử dụng sơ đồ đoạn thẳng nếu bối rối.
  • - Kiểm tra lại kết quả bằng phép cộng tổng hai số.
  • Hy vọng với hướng dẫn chi tiết trên, các em sẽ nắm vững cách giải bài toán ‘Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số’ – một dạng toán thực tiễn và quan trọng trong chương trình Toán lớp 5!

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".