Tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc: Hướng dẫn chi tiết cho học sinh lớp 5

1. Giới thiệu về tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc trong toán học lớp 5

Khi học toán, các em sẽ thường gặp những biểu thức số học có nhiều phép tính như cộng, trừ, nhân, chia, và một số biểu thức có dấu ngoặc. Việc biết cách tính giá trị những biểu thức này rất quan trọng, bởi nó giúp các em rèn luyện tư duy logic, hiểu rõ các quy tắc tính toán, và giải quyết nhanh chóng các bài toán thực tiễn trong cuộc sống hay học tập.

2. Định nghĩa: Tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc là gì?

Biểu thức có dấu ngoặc là biểu thức chứa các phép toán (cộng, trừ, nhân, chia) và một hoặc nhiều cặp dấu ngoặc (). Tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc là tìm ra con số cụ thể mà biểu thức đó biểu thị sau khi thực hiện các phép tính theo đúng thứ tự quy tắc toán học.

3. Quy tắc tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc và ví dụ minh họa

Khi tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc, các em cần ghi nhớ quy tắc sau:

• Thực hiện các phép tính trong dấu ngoặc trước tiên.
• Nếu có nhiều dấu ngoặc lồng nhau, làm từ trong ra ngoài.
• Sau khi bỏ hết dấu ngoặc, thực hiện nhân rồi chia trước, cộng và trừ sau (theo thứ tự từ trái sang phải).

Ví dụ 1:

Tính giá trị của:$(15 + 3) \times 2$

Bước 1: Tính trong ngoặc trước:$15 + 3 = 18$

Bước 2: Tính tiếp phép nhân:$18 \times 2 = 36$

Đáp án:$36$

Ví dụ 2:

Tính giá trị của:$25 - (6 + 7)$

Bước 1: Tính trong ngoặc:$6 + 7 = 13$

Bước 2: Thực hiện phép trừ:$25 - 13 = 12$

Đáp án:$12$

4. Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

Có những biểu thức có nhiều cặp dấu ngoặc hoặc ngoặc lồng nhau, các em cần thực hiện như sau:

• Nguyên tắc: Tính trong dấu ngoặc trong cùng trước rồi mở rộng ra ngoài.
• Chú ý: Một số biểu thức có cả cộng, trừ, nhân, chia thì cần thực hiện nhân chia trước, cộng trừ sau (sau khi đã giải quyết hết dấu ngoặc).

Ví dụ 3:

Tính giá trị của:$(12 - (4 + 2)) \times 3$

Bước 1: Tính trong ngoặc trong cùng:$4 + 2 = 6$

Bước 2: Giải ngoặc ngoài:$12 - 6 = 6$

Bước 3: Tính phép nhân:$6 \times 3 = 18$

Đáp án:$18$

5. Mối liên hệ với các khái niệm toán học khác

Kiến thức về tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc sẽ giúp các em giải nhanh các bài toán liên quan đến thứ tự thực hiện phép tính, biểu thức có nhiều phép toán kết hợp, tính toán nhanh trong phân số, hỗ trợ trong các bài toán tìm x, toán về đại lượng và đo lường, và nhiều bài toán nâng cao hơn ở các lớp lớn.

6. Bài tập mẫu có lời giải chi tiết

Bài 1: Tính giá trị của$7 + (12: 3) \times 2$

Lời giải:

Bước 1: Tính trong ngoặc:$12: 3 = 4$

Bước 2: Biểu thức còn lại:$7 + 4 \times 2$

Bước 3: Thực hiện phép nhân trước:$4 \times 2 = 8$

Bước 4: Thực hiện phép cộng:$7 + 8 = 15$

Đáp số:$15$

Bài 2: Tính giá trị của$(40 - 16): (5 + 3)$

Lời giải:

Bước 1: Tính các biểu thức trong ngoặc:
$40 - 16 = 24$
$5 + 3 = 8$

Bước 2: Thực hiện phép chia:$24: 8 = 3$

Đáp số:$3$

Bài 3: Tính giá trị của$36 - [4 \times (2 + 1)]$

Lời giải:

Bước 1: Tính trong ngoặc tròn:$2 + 1 = 3$

Bước 2: Tính phép nhân:$4 \times 3 = 12$

Bước 3: Thực hiện phép trừ:$36 - 12 = 24$

Đáp số:$24$

7. Các lỗi thường gặp và cách tránh

• Bỏ qua phép tính trong ngoặc: Một số em quên tính trong ngoặc trước, dẫn đến kết quả sai.
• Không tuân thủ thứ tự thực hiện phép tính: Thường mắc lỗi khi gặp biểu thức có cả cộng, trừ, nhân, chia.
• Nhảy bước hoặc tính nhầm khi có nhiều phép toán cùng xuất hiện.

Cách tránh:

• Luôn xác định và giải quyết các phép toán trong ngoặc trước.
• Sau khi không còn ngoặc, nhớ thực hiện nhân chia trước, cộng trừ sau.
• Tính từng bước, không nhảy bước, kiểm tra lại kết quả.

8. Tóm tắt và các điểm chính cần nhớ

• Tính giá trị biểu thức có dấu ngoặc là kỹ năng quan trọng giúp học tốt môn toán lớp 5 và các lớp cao hơn.
• Luôn thực hiện phép tính trong dấu ngoặc trước. Nếu có nhiều dấu ngoặc, làm từ trong ra ngoài, làm từng bước một.
• Sau khi bỏ hết dấu ngoặc, nhớ tuân thủ thứ tự: nhân – chia trước, cộng – trừ sau.
• Kiểm tra lại từng bước để tránh nhầm lẫn.
• Thường xuyên luyện tập giúp ghi nhớ và nâng cao kỹ năng.