1. Giới thiệu về trừ hai phân số cùng mẫu và tầm quan trọng

Trong chương trình Toán 6, các bạn chắc hẳn đã làm quen với phép trừ hai phân số cùng mẫu. Đây là phép tính căn bản nhưng lại xuất hiện rất nhiều trong thực tế cuộc sống, từ việc chia sẻ đồ ăn, phân phối tài nguyên đến các hoạt động trong các ngành nghề như nấu ăn, xây dựng, y tế. Hiểu rõ về phép trừ hai phân số cùng mẫu giúp các bạn giải quyết nhiều tình huống thực tiễn một cách chính xác và khoa học.

Khái niệm: Nếu có hai phân số cùng mẫu số là $\frac{a}{b}$và $\frac{c}{b}$thì:

Đây là nền tảng để các bạn tiến xa hơn trong các môn học sau này và ứng dụng toán học vào đời sống.

2. Ba ứng dụng thực tế của phép trừ hai phân số cùng mẫu trong đời sống hàng ngày

Phép trừ hai phân số cùng mẫu không chỉ tồn tại trên trang sách mà còn giúp chúng ta giải quyết vấn đề thường ngày. Sau đây là 3 ví dụ dễ liên hệ:

• a. Chia thức ăn đều, tính phần còn lại:
  
  Bạn mua một chiếc bánh pizza được chia thành 8 phần bằng nhau (mỗi phần là $\frac{1}{8}$). Nếu cả nhóm ăn hết$\frac{5}{8}$chiếc bánh, số phần bánh còn lại là:
  
  $<br>\frac{8}{8} - \frac{5}{8} = \frac{3}{8}<br>$
  Vậy còn$\frac{3}{8}$chiếc bánh.
• b. Tiết kiệm tiền tiêu vặt:
  
  Bạn có $\frac{7}{10}$số tiền tiêu vặt, đã tiêu hết$\frac{2}{10}$, còn lại:
  $<br>\frac{7}{10} - \frac{2}{10} = \frac{5}{10} = \frac{1}{2}<br>$
  
  Vậy bạn còn lại nửa số tiền.
• c. Dùng nước sinh hoạt:
  
  Một bồn chứa chứa$\frac{4}{5}$dung tích nước, gia đình sử dụng hết$\frac{1}{5}$, lượng nước còn lại là:
  $<br>\frac{4}{5} - \frac{1}{5} = \frac{3}{5} <br>$

3. Ứng dụng trong các ngành nghề khác nhau

Phép trừ hai phân số cùng mẫu xuất hiện trong nhiều lĩnh vực nghề nghiệp khác nhau. Dưới đây là 5 ngành tiêu biểu:

• a. Ngành nấu ăn: Đo lường và điều chỉnh lượng nguyên liệu (ví dụ: còn lại bao nhiêu sau khi đã sử dụng một phần).
• b. Ngành xây dựng: Tính toán vật liệu còn lại sau khi đã sử dụng một phần (gạch, xi măng, gỗ...).
• c. Ngành y tế: Chia thuốc cho bệnh nhân, xác định lượng thuốc còn lại sau khi sử dụng.
• d. Ngành hóa học, nghiên cứu: Đong, chia và lấy mẫu dung dịch trong các thí nghiệm.
• e. Ngành giáo dục: Chia phần thưởng, tài liệu hoặc bài tập cho học sinh và xác định số còn lại.

4. Các ví dụ thực tế với số liệu và tình huống cụ thể

Ví dụ 1: Một đầu bếp chuẩn bị món salad cần 2/3 lít nước sốt. Sau khi làm món đầu tiên, còn lại 1/3 lít. Hỏi đã dùng bao nhiêu lít sốt?

Áp dụng công thức trừ:

Như vậy, đã dùng$\frac{1}{3}$lít sốt.

Ví dụ 2: Trong phòng thí nghiệm, có 7/10 lít dung dịch, sử dụng 3/10 lít cho thí nghiệm A. Dung dịch còn lại để làm thí nghiệm B là:

Vậy còn$\frac{2}{5}$lít dung dịch.

Ví dụ 3: Một lớp học được phát$\frac{9}{12}$xấp giấy làm thủ công. Sau khi hoàn thành bài tập, học sinh trả lại$\frac{2}{12}$xấp giấy. Số giấy được sử dụng là:

5. Kết nối với các môn học khác

Phép trừ hai phân số cùng mẫu là nền tảng cho nhiều lĩnh vực:
- Môn Lý: Tính toán hiệu năng, phân bố điện trở trên mạch
- Môn Sinh: Chia tế bào, phân chia tài nguyên sinh học
- Môn Hóa: Tính hiệu suất phản ứng
- Môn Tin học: Dữ liệu, phân bổ bộ nhớ
- Môn Địa lý: Phân chia tài nguyên nước, đất

6. Dự án nhỏ cho học sinh áp dụng kiến thức

Các bạn có thể tự mình thực hiện các dự án nhỏ, ví dụ:
- Chia sẻ bánh, kẹo cùng bạn bè rồi tính số phần còn lại
- Tổ chức một buổi chợ nhỏ, bán đồ chia theo phần rồi ghi lại phép trừ
- Làm nước quả, chia nước vào chai, sau khi dùng bớt ghi lại số còn lại bằng phân số
- Tạo nhật ký tiêu dùng tiền tiêu vặt mỗi tuần, ghi lại số tiền còn, số đã tiêu bằng phân số
- Thực hiện thí nghiệm chia nước, ghi kết quả mỗi lần lấy bớt nước
Các dự án không chỉ giúp hiểu sâu về toán mà còn rèn kỹ năng ghi chú, tổng hợp thông tin.

7. Phỏng vấn/trích dẫn chuyên gia

"Phép trừ hai phân số cùng mẫu là một kỹ năng cực kỳ quan trọng, vì nó giúp học sinh xây dựng tư duy logic và ứng dụng ngay từ những việc nhỏ hàng ngày như tiêu tiền, chia quà. Ngoài ra, nếu bạn muốn học tốt các lĩnh vực như lý, hóa, sinh - phải thành thạo phân số và phép trừ cơ bản này." - Cô Nguyễn Thị Lan (Giáo viên Toán THCS Đồng Quang)

8. Tài nguyên bổ sung để tự học

• Trang web Toán học Việt Nam: https://toanhoc247.com/
• Kênh Youtube "Thầy Toán vui nhộn" với bài giảng về phân số
• Sách "Bí quyết học tốt Toán lớp 6" (NXB Giáo dục)
• Tự làm sổ nhật ký toán, ghi lại những tình huống thực tế liên quan đến phân số

Hy vọng với những chia sẻ trên, các bạn học sinh lớp 6 sẽ thấy rằng phép trừ hai phân số cùng mẫu không chỉ là bài học khô khan mà còn là một công cụ hữu ích, gắn liền với đời sống, nghề nghiệp và sự phát triển toàn diện của bản thân!