Ôn thi Bài 5. Hoạt động thực hành và trải nghiệm: Thực hành tính tiền điện lớp 7 – Hướng dẫn chi tiết ôn luyện cho kỳ thi

1. Giới thiệu về tầm quan trọng của chủ đề trong các kỳ thi

Ôn thi Bài 5. Hoạt động thực hành và trải nghiệm: Thực hành tính tiền điện lớp 7 là chủ đề thường xuyên xuất hiện trong các đề kiểm tra, thi học kỳ và bài tập về ứng dụng Toán học thực tế. Nắm vững nội dung này không chỉ giúp các em đạt điểm cao mà còn biết cách vận dụng kiến thức toán lớp 7 vào cuộc sống hàng ngày, giải quyết các tình huống thực tiễn như tính chi phí điện của gia đình – một kỹ năng thiết yếu.

2. Tổng hợp kiến thức trọng tâm cần nắm vững

Để làm tốt chủ đề này trong kỳ thi, học sinh cần nắm chắc các kiến thức trọng tâm sau:

• Khái niệm về số điện sử dụng (kWh), chỉ số điện đầu và cuối tháng.
• Cách tính số điện tiêu thụ:$A = C_{cuối} - C_{đầu}$(với$A$là sản lượng điện tiêu thụ).
• Phương pháp tính tiền điện theo bảng giá bậc thang:
• Quy trình đọc bảng giá điện và áp dụng đúng các bậc tiêu thụ.
• Các phụ phí (nếu có): thuế VAT, phí bảo trì, v.v.

3. Các công thức quan trọng và điều kiện áp dụng

3.1. Số điện tiêu thụ:

$A = C_{cuối} - C_{đầu}$

Trong đó:
$A$là số điện sử dụng (kWh)
$C_{cuối}$là chỉ số công tơ cuối kỳ
$C_{đầu}$là chỉ số công tơ đầu kỳ

3.2. Tính tiền điện theo bảng giá bậc thang:

Giả sử bảng giá gồm$n$bậc, đơn giá lần lượt là $G_1, G_2,..., G_n$và định mức tương ứng là $B_1, B_2,..., B_n$.

Nếu$A$trong bậc$k$thì tổng tiền điện là:

Tiền điện = \sum_{i=1}^{k-1} (B_i \times G_i) + (A - \sum_{i=1}^{k-1}B_i) \times G_k

3.3. Tổng cộng có thể phải cộng thêm thuế VAT (10%):

4. Phân loại dạng bài tập thường gặp trong đề thi

• Dạng 1: Cho chỉ số công tơ đầu, cuối và bảng giá điện, hãy tính tiền điện phải trả.
• Dạng 2: Bài toán ngược – Biết tổng tiền điện, hỏi chỉ số điện đầu hoặc cuối.
• Dạng 3: Đọc – hiểu bảng giá điện, xác định bậc điện theo số điện tiêu thụ.
• Dạng 4: Bài toán tổng hợp: kết hợp tính số điện, tính tiền, cộng phụ phí.

5. Chiến lược làm bài hiệu quả cho từng dạng bài

- Dạng 1: Xác định đúng chỉ số, tính số điện tiêu thụ, phân chia bậc và áp dụng các công thức tính giá thành từng bậc, sau đó cộng lại.
- Dạng 2: Dùng phép tính ngược, bắt đầu từ tổng tiền chia ngược qua các bậc giá để xác định sản lượng điện.
- Dạng 3: Đọc kỹ bảng giá, xác định đúng khoảng điện tiêu thụ thuộc bậc nào, tránh rơi vào bẫy ‘nhẩm nhanh’ chủ quan.
- Dạng 4: Cẩn thận trong thao tác với số liệu, kiểm tra lại từng phần (đặc biệt các phép cộng, trừ, nhân, chia khi các số khá lớn).

6. Bài tập mẫu từ các đề thi trước và lời giải chi tiết

Bài 1 (Đề thi giữa kỳ lớp 7):
Một hộ gia đình đầu tháng chỉ số công tơ là $1\,234$kWh, cuối tháng là $1\,314$kWh. Biết giá điện bậc 1 cho 50 kWh đầu tiên là $1,700$đồng/kWh, từ 51-100 kWh là$1,900$đồng/kWh, từ 101 trở đi là$2,200$ đồng/kWh. Hỏi trong tháng hộ đó phải trả bao nhiêu tiền điện? (Không tính các khoản phụ thu)

Giải:

- Số điện tiêu thụ:$A = 1,314 - 1,234 = 80$kWh
- Bậc 1: 50 kWh × 1,700 = 85,000 đồng
- Bậc 2: 30 kWh × 1,900 = 57,000 đồng
- Tổng tiền điện: 85,000 + 57,000 = 142,000 đồng

Bài 2 (Đề thi HKI Toán 7):
Một nhà sử dụng hết 135 kWh/tháng với bảng tính như trên. Tính số tiền điện phải trả chưa kể thuế, và số tiền phải trả sau khi cộng thuế VAT 10%.

Giải:
- Bậc 1: 50 × 1,700 = 85,000 đồng
- Bậc 2: 50 × 1,900 = 95,000 đồng
- Bậc 3: (135 - 100) = 35 × 2,200 = 77,000 đồng
- Tổng chưa VAT: 85,000 + 95,000 + 77,000 = 257,000 đồng
- Thuế VAT: 257,000 × 10% = 25,700 đồng
- Tổng cộng: 257,000 + 25,700 = 282,700 đồng

7. Các lỗi phổ biến học sinh thường mắc phải trong kỳ thi

• Cộng/trừ nhầm chỉ số đầu và cuối dẫn đến sai số điện tiêu thụ.
• Chia sai số lượng điện từng bậc, đặc biệt ở bậc cuối.
• Quên nhân đơn giá từng bậc với số điện đúng ở bậc đó.
• Sót bước tính phụ phí, thuế VAT.
• Không chú ý đơn vị, nhầm đồng sang nghìn đồng.

8. Kế hoạch ôn tập theo từng mốc thời gian

- 2 tuần trước thi: Ôn kỹ lý thuyết, công thức và các bài tập cơ bản. Làm lại các ví dụ mẫu trong sách giáo khoa và vở bài tập.
- 1 tuần trước thi: Tập trung luyện các đề thi các năm trước/đề luyện tập. Chú ý dạng bài nâng cao, bài tích hợp và tính toán với phụ phí.
- 3 ngày trước thi: Ôn tập các lỗi thường gặp, đọc nhanh lại công thức trọng tâm, làm đề mô phỏng, kiểm tra thời gian làm bài để rèn phản xạ.

9. Mẹo làm bài nhanh và chính xác

• Viết các bước giải rõ ràng, tránh bỏ sót hay nhầm lẫn.
• Ưu tiên tính nháp số điện tiêu thụ và số điện từng bậc trước khi nhân giá.
• Khi tính ngược (biết tiền điện, tìm số điện): thử từng bậc từ thấp đến cao.
• Luôn kiểm tra lại kết quả cuối cùng, đặc biệt khi có cộng thuế/phụ phí.
• Chọn cách trình bày bảng tính cho từng bậc điện để tránh sai sót.