Blog

Ứng dụng tính thể tích của hình lăng trụ đứng tứ giác trong cuộc sống hàng ngày và các ngành nghề – Góc nhìn thực tiễn cho học sinh lớp 7

T
Tác giả
6 phút đọc
Chia sẻ:
7 phút đọc

1. Giới thiệu về khái niệm và tầm quan trọng

Trong chương trình Toán 7, "hình lăng trụ đứng tứ giác" là một khối đa diện có hai đáy là hai hình tứ giác song song và bằng nhau, các mặt bên là hình chữ nhật và các cạnh bên vuông góc với mặt đáy. Công thức tính thể tích chính là:

V = S_{đáy} \times h

Trong đó:VVlà thể tích,SđaˊyS_{đáy}là diện tích đáy (hình tứ giác),hhlà chiều cao (khoảng cách giữa hai đáy). Việc tính thể tích của hình lăng trụ đứng tứ giác không chỉ là kiến thức lý thuyết mà còn là kỹ năng quan trọng kết nối toán học với khoa học, kỹ thuật và đời sống.

2. Ứng dụng trong đời sống hàng ngày: 3 ví dụ cụ thể

  • a) Đóng thùng quà, hộp carton: Bạn và gia đình muốn đóng một thùng quà hình hộp chữ nhật (một loại lăng trụ đứng tứ giác), cần tính thể tích để biết có đủ chỗ chứa đồ vật không.
  • b) Đựng nước trong bể cá hoặc bình chứa: Để biết chính xác bình có thể chứa được bao nhiêu lít nước, người ta phải biết thể tích – chính là ứng dụng công thức lăng trụ đứng tứ giác.
  • c) Thiết kế kệ sách, tủ sách: Khi chế tạo kệ hoặc tủ, cần tính thể tích để biết sức chứa tổng cộng, giúp sắp xếp hợp lý các vật dụng.
  • 3. Ứng dụng trong các ngành nghề: 5 ngành tiêu biểu

  • - Xây dựng: Tính khối lượng bê tông, gạch cần thiết cho các trụ cột (có tiết diện là tứ giác).
    - Kiến trúc: Thiết kế phòng ốc, nằm trong khối lăng trụ đứng tứ giác.
    - Giao thông: Thiết kế cống hộp, cầu đường.
    - Đóng gói và vận chuyển: Ước tính sức chứa thùng hàng, container.
    - Cơ khí và chế tạo máy: Thiết kế thùng chứa, bộ phận máy hình hộp chữ nhật hay các dạng tứ giác.
  • 4. Ví dụ thực tế với số liệu cụ thể

    Ví dụ 1 – Tính thể tích bể cá:
    Một bể cá hình lăng trụ đứng tứ giác có đáy là hình chữ nhật kích thước6060cmimesimes30cm,chie^ˋucaocm, chiều cao40$cm.

    S_{đáy} = 60 \times 30 = 1800\ (cm^2)
    V = 1800 \times 40 = 72000\ (cm^3)

    Đổi ra lít:1\liter=1000\cm372\liters1\liter = 1000\cm^3 \rightarrow 72\liters
    Vậy bể cá chứa tối đa7272lít nước (giả sử không để vật khác vào trong).

    Ví dụ 2 – Đóng thùng carton đóng gói hàng:
    Một thùng cartion đáy là hình bình hành có cạnha=50a = 50cm,b=30b = 30cm, chiều cao hình bình hànhh=20h=20cm. Chiều cao thùng là 6060cm. Diện tích đáy:

    S_{đáy} = a \times h = 50 \times 20 = 1000\ (cm^2)
    V = 1000 \times 60 = 60000\ (cm^3) = 60\ liters

    Vậy thùng chứa tối đa6060lít vật phẩm, giúp người đóng gói sắp xếp hợp lý.

    5. Kết nối với các môn học khác

    Việc tính thể tích lăng trụ đứng tứ giác liên kết chặt chẽ với môn Vật lý (công thức tính khối lượng, vận tốc dòng chảy), Hóa học (tính dung tích bình, ống nghiệm), Công nghệ (thiết kế mô hình) và Mỹ thuật (trình bày hình khối 3D). Kỹ năng này còn rèn luyện tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề và sáng tạo.

    6. Dự án nhỏ cho học sinh: Áp dụng kiến thức vào thực tiễn

  • a) Thiết kế và chế tạo mô hình lăng trụ đứng tứ giác bằng bìa carton, đo thể tích thật rồi kiểm chứng bằng cách đổ nước vào.
    b) Thực hiện khảo sát thể tích các hộp, thùng trong gia đình và lập bảng thống kê.
    c) Làm dự án "Bể cá lý tưởng cho phòng học": thiết kế, tính toán thể tích và lập ngân sách dựa trên thể tích ấy.
  • 7. Ý kiến từ chuyên gia – Giáo viên Toán THCS Trần Minh Hải chia sẻ

    "Kiến thức về thể tích hình lăng trụ đứng tứ giác giúp học sinh hình dung rõ ràng về không gian ba chiều, tạo nền tảng để các em áp dụng vào các lĩnh vực trong tương lai như xây dựng, kiến trúc, công nghệ, và thậm chí trong hoạt động sáng tạo nghệ thuật. Tôi luôn khuyến khích học sinh liên kết lý thuyết với thực tế, vì hầu như ngày nào chúng ta cũng gặp những tình huống liên quan đến thể tích trong cuộc sống."

    8. Tài nguyên bổ sung

  • - Sách giáo khoa Toán 7 – phần hình học
    - Trang web học trực tuyến https://olm.vn hoặc https://hocmai.vn với chủ đề Hình học 7
    - Kênh YouTube "Học Toán cùng thầy Cường" về các chủ đề hình lăng trụ và ứng dụng
    - Phần mềm GeoGebra để vẽ và tương tác với khối hình không gian.
  • 9. Kết luận

    Tính thể tích hình lăng trụ đứng tứ giác là một kỹ năng hữu ích, giúp bạn kết nối kiến thức toán học với thế giới thực. Từ việc đóng thùng, bố trí phòng, thiết kế bể cá đến các ngành xây dựng, giao thông hay khoa học – kiến thức này đều phát huy giá trị. Học vững lý thuyết, đi kèm ứng dụng thực tế sẽ giúp bạn học Toán chủ động, hào hứng và sáng tạo hơn mỗi ngày!

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".