Blog

Ứng dụng thực tế của Đồ thị của hàm số bậc nhất trong cuộc sống và các ngành nghề (dành cho học sinh lớp 8)

T
Tác giả
11 phút đọc
Chia sẻ:
12 phút đọc

1. Giới thiệu về khái niệm toán học

Hàm số bậc nhất là hàm số có dạngy=ax+by = ax + bvớia0a \neq 0. Đồ thị của hàm số bậc nhất là một đường thẳng trên mặt phẳng tọa độ. Đây là kiến thức quan trọng trong chương trình Toán lớp 8, là nền tảng giúp học sinh hiểu cách biểu diễn và phân tích mối quan hệ tuyến tính giữa các đại lượng. Khi học phần này, bạn có cơ hội luyện tập miễn phí với 49.660+ bài tập ứng dụng thực tiễn giúp nắm vững kiến thức.

Hình minh họa: Đồ thị ba đường thẳng tương ứng với các hàm số bậc nhất y = x + 1, y = 2x - 1 và y = -0.5x + 2 trên mặt phẳng tọa độ, minh họa hệ số a ≠ 0 và hệ số b là giao điểm với trục Oy
Đồ thị ba đường thẳng tương ứng với các hàm số bậc nhất y = x + 1, y = 2x - 1 và y = -0.5x + 2 trên mặt phẳng tọa độ, minh họa hệ số a ≠ 0 và hệ số b là giao điểm với trục Oy
Hình minh họa: Đồ thị minh họa các hàm số bậc nhất y = ax + b với các cặp (a,b) khác nhau: y = 1x + 0, y = 2x - 1, y = -0.5x + 2 và y = 1.5x + 1, giúp học sinh quan sát ảnh hưởng của hệ số a lên góc nghiêng và của b
Đồ thị minh họa các hàm số bậc nhất y = ax + b với các cặp (a,b) khác nhau: y = 1x + 0, y = 2x - 1, y = -0.5x + 2 và y = 1.5x + 1, giúp học sinh quan sát ảnh hưởng của hệ số a lên góc nghiêng và của b

2. Ứng dụng trong đời sống hàng ngày

2.1 Ứng dụng tại nhà

Hình minh họa: Đồ thị hàm số y = 1800x + 35000 biểu diễn mối quan hệ giữa số kWh điện tiêu thụ và số tiền phải trả, bao gồm điểm phí cố định (0, 35000) và minh họa cho x = 50 kWh (y = 125000 đồng)
Đồ thị hàm số y = 1800x + 35000 biểu diễn mối quan hệ giữa số kWh điện tiêu thụ và số tiền phải trả, bao gồm điểm phí cố định (0, 35000) và minh họa cho x = 50 kWh (y = 125000 đồng)

Đồ thị của hàm số bậc nhất thường xuất hiện trong các tình huống hàng ngày như tính tiền điện, nước. Ví dụ, số tiền điện phải trả hàng tháng có thể tính theo công thứcy=1800x+35000y = 1800x + 35000(vớiyylà số tiền phải trả,xxlà số kWh sử dụng, 1800 đồng/kWh, 35000 đồng là phí cố định). Khi vẽ đồ thị này, ta có thể dễ dàng dự đoán chi phí tương ứng với số điện tiêu thụ khác nhau.

Hình minh họa: Đồ thị hàm số y = 1800x + 35000 minh họa số tiền điện phải trả (VND) theo số kWh sử dụng, với phí cố định 35000 đồng và đơn giá 1800 đồng/kWh, kèm chú thích các điểm mẫu tại x=0, 50, 100, 150 kWh.
Đồ thị hàm số y = 1800x + 35000 minh họa số tiền điện phải trả (VND) theo số kWh sử dụng, với phí cố định 35000 đồng và đơn giá 1800 đồng/kWh, kèm chú thích các điểm mẫu tại x=0, 50, 100, 150 kWh.
Hình minh họa: Đồ thị hàm số bậc nhất y = 1800x + 35000 minh họa số tiền điện phải trả (y) tương ứng với số kWh điện tiêu thụ (x), có điểm phí cố định 35.000₫ tại x=0 và ví dụ tính 150 kWh = 305.000₫
Đồ thị hàm số bậc nhất y = 1800x + 35000 minh họa số tiền điện phải trả (y) tương ứng với số kWh điện tiêu thụ (x), có điểm phí cố định 35.000₫ tại x=0 và ví dụ tính 150 kWh = 305.000₫

2.2 Ứng dụng trong mua sắm

Giả sử bạn mua sách vở cho năm học mới, mỗi quyển vở 5.000 đồng và phí vận chuyển đơn hàng là 10.000 đồng:y=5.000x+10.000y = 5.000x + 10.000. Dựa vào đồ thị, bạn có thể so sánh các mức chi tiêu cho số lượng vở khác nhau, dễ dàng quản lý ngân sách cá nhân hoặc xem ưu đãi nào có lợi hơn bằng cách vẽ nhiều đồ thị lên cùng một hệ trục.

Hình minh họa: Đồ thị so sánh chi phí mua vở với hai mức giá và phí vận chuyển: y = 5.000x + 10.000 và y = 4.500x + 20.000, đánh dấu giao điểm tại (20, 110000) và khoanh vùng khu vực ưu đãi rẻ hơn
Đồ thị so sánh chi phí mua vở với hai mức giá và phí vận chuyển: y = 5.000x + 10.000 và y = 4.500x + 20.000, đánh dấu giao điểm tại (20, 110000) và khoanh vùng khu vực ưu đãi rẻ hơn
Hình minh họa: Đồ thị quãng đường theo thời gian cho hai vận động viên A (v = 5 m/s) và B (bắt đầu với 100 m dẫn trước, v = 3 m/s), thể hiện hàm số bậc nhất s = v t và điểm gặp nhau tại t = 50 s, s = 250 m
Đồ thị quãng đường theo thời gian cho hai vận động viên A (v = 5 m/s) và B (bắt đầu với 100 m dẫn trước, v = 3 m/s), thể hiện hàm số bậc nhất s = v t và điểm gặp nhau tại t = 50 s, s = 250 m

2.3 Ứng dụng trong thể thao và giải trí

Trong thể thao, việc theo dõi sự thay đổi vận tốc hoặc tính quãng đường dựa vào thời gian (giả sử vận tốc không đổi) có thể biểu diễn bằng hàm số bậc nhất như s=vts = v t. Bạn có thể lập kế hoạch chạy bộ hay dự đoán thành tích thi đấu, thậm chí xác định thời điểm hai vận động viên gặp nhau bằng cách so đồ thị của họ.

Hình minh họa: Đồ thị quãng đường s = v·t cho hai vận động viên: v1 = 2 m/s khởi hành tại t = 0 s và v2 = 4 m/s khởi hành tại t = 5 s, với điểm gặp nhau tại t = 10 s, s = 20 m
Đồ thị quãng đường s = v·t cho hai vận động viên: v1 = 2 m/s khởi hành tại t = 0 s và v2 = 4 m/s khởi hành tại t = 5 s, với điểm gặp nhau tại t = 10 s, s = 20 m

3. Ứng dụng trong các ngành nghề

3.1 Ngành kinh doanh

Các doanh nghiệp sử dụng đồ thị hàm số bậc nhất để dự báo doanh thu (y=ax+by = ax + bvớixxlà số sản phẩm bán ra,aalà giá bán,bblà chi phí cố định). Phân tích này giúp quản lý tài chính, dễ dàng lập kế hoạch cũng như dự báo thị trường.

3.2 Ngành công nghệ

Trong lập trình, hàm số bậc nhất rất quan trọng khi xây dựng thuật toán đơn giản hoặc phân tích dữ liệu (ví dụ: tính tiền cước dịch vụ theo số phút gọi). Nhiều mô hình trí tuệ nhân tạo cơ bản cũng bắt đầu từ các mô hình tuyến tính có dạng hàm số bậc nhất.

3.3 Ngành y tế

Bác sĩ dùng hàm số bậc nhất để tính toán liều thuốc theo cân nặng, phân tích kết quả xét nghiệm – ví dụ: lượng đường trong máu biến đổi theo thời gian sau khi uống thuốc.

3.4 Ngành xây dựng

Kỹ sư xây dựng dùng đồ thị hàm số bậc nhất để tính vật tư cần thiết theo diện tích, dự báo tổng chi phí theo diện tích xây dựng, thiết kế kết cấu chịu lực.

3.5 Ngành giáo dục

Thầy cô dùng hàm số bậc nhất để phân tích điểm số, đánh giá sự tiến bộ, hiệu quả của các phương pháp giảng dạy hoặc nghiên cứu xu hướng giáo dục.

4. Dự án thực hành cho học sinh

4.1 Dự án cá nhân

Bạn hãy thử ghi lại tiền tiêu vặt mỗi tuần và vẽ đồ thị mối quan hệ giữa số tuần với tổng số tiền tiêu. Áp dụng kiến thức về đồ thị hàm số bậc nhất, hãy phân tích và trình bày kết quả bằng bảng, biểu đồ hoặc thuyết trình.

4.2 Dự án nhóm

Làm nhóm khảo sát các cửa hàng về giá bán sản phẩm, mô tả bằng đồ thị, phỏng vấn chuyên gia về ứng dụng hàm số bậc nhất, lập báo cáo phân tích và trình bày cho lớp.

5. Kết nối với các môn học khác

Toán học luôn gắn liền với các môn khoa học khác. Đồ thị hàm số bậc nhất cũng vậy!

  • Vật lý: Mô tả chuyển động đều:s=vt+s0s = vt + s_0(quãng đường tăng tuyến tính theo thời gian).
  • Hình minh họa: Đồ thị quãng đường s theo thời gian t cho chuyển động đều: các đường thẳng s = 1·t, s = 2·t và s = 2·t + 5 (v = 1 m/s, v = 2 m/s, s₀ = 5 m) minh họa sự tăng tuyến tính theo thời gian và ảnh hưởng của
    Đồ thị quãng đường s theo thời gian t cho chuyển động đều: các đường thẳng s = 1·t, s = 2·t và s = 2·t + 5 (v = 1 m/s, v = 2 m/s, s₀ = 5 m) minh họa sự tăng tuyến tính theo thời gian và ảnh hưởng của
  • Hóa học: Dùng để cân bằng hoặc mô tả nồng độ dung dịch tăng/giảm đều theo thời gian hoặc thể tích.
  • Sinh học: Thống kê sự tăng trưởng của quần thể vi sinh vật qua mỗi chu kỳ nhất định.
  • Địa lý: Phân tích bản đồ, khoảng cách giữa các vị trí hoặc diện tích các vùng thay đổi theo một đại lượng khác.
  • 6. Luyện tập miễn phí ngay

    Bạn có thể truy cập ngay 49.660+ bài tập ứng dụng Đồ thị của hàm số bậc nhất miễn phí, không cần đăng ký. Hãy bắt đầu luyện tập, kết nối kiến thức với thực tế để học môn Toán thật thú vị và hữu ích!

    Hỏi đáp về bài viết

    Xem các câu hỏi và câu trả lời từ cộng đồng về bài viết này.

    Chưa có câu hỏi nào

    Hãy là người đầu tiên đặt câu hỏi về bài viết này!

    T

    Tác giả

    Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

    Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".