Blog

Giá trị lượng giác của các góc đặc biệt: Giải thích chi tiết cho học sinh lớp 9

T
Tác giả
4 phút đọc
Chia sẻ:
4 phút đọc

1. Giới thiệu và tầm quan trọng

- Giá trị lượng giác của các góc đặc biệt là giá trị của sin\sin, cos\cos, tan\tan(và cot\cot) tại các góc 00^\circ, 3030^\circ, 4545^\circ, 6060^\circ, 9090^\circ.
- Hiểu rõ khái niệm giúp giải quyết nhanh các bài toán hình học (tam giác vuông) và áp dụng vào các công thức lượng giác.
- Ứng dụng trong kỹ thuật, kiến trúc, vật lý và đời sống hàng ngày: đo độ nghiêng, tính chiều cao, khoảng cách.
- Cơ hội luyện tập miễn phí với 20+ bài tập.

2. Kiến thức trọng tâm cần nắm vững

2.1 Lý thuyết cơ bản

- Định nghĩa: Với góc nhọn θ\theta, sinθ=đoˆˊihuyeˆˋn\sin \theta = \frac{\text{đối}}{\text{huyền}}, cosθ=keˆˋhuyeˆˋn\cos \theta = \frac{\text{kề}}{\text{huyền}}, tanθ=đoˆˊikeˆˋ\tan \theta = \frac{\text{đối}}{\text{kề}}.
- Tính chất: sin2θ+cos2θ=1\sin^2\theta + \cos^2\theta = 1, tanθ=sinθcosθ\tan \theta = \frac{\sin \theta}{\cos \theta}.
- Điều kiện: Áp dụng cho góc nhọn (0<θ<900^\circ < \theta < 90^\circ). Đối với góc 00^\circ9090^\circ, chỉ tính sin\sincos\cos.

2.2 Công thức và quy tắc

- Giá trị đặc biệt cần nhớ:
+ sin0=0\sin0^\circ=0, cos0=1\cos0^\circ=1, tan0=0\tan0^\circ=0.
+ sin30=12\sin30^\circ=\frac{1}{2}, cos30=32\cos30^\circ=\frac{\sqrt{3}}{2}, tan30=13\tan30^\circ=\frac{1}{\sqrt{3}}.
+ sin45=22\sin45^\circ=\frac{\sqrt{2}}{2}, cos45=22\cos45^\circ=\frac{\sqrt{2}}{2}, tan45=1\tan45^\circ=1.
+ sin60=32\sin60^\circ=\frac{\sqrt{3}}{2}, cos60=12\cos60^\circ=\frac{1}{2}, tan60=3\tan60^\circ=\sqrt{3}.
+ sin90=1\sin90^\circ=1, cos90=0\cos90^\circ=0, tan90\tan90^\circkhông xác định.
- Mẹo ghi nhớ: Sử dụng tam giác vuông cân (45°), tam giác đều (30°–60°) hoặc hàng số 0, 1, 2, 3, 4.
- Ứng dụng biến đổi góc:sin(90θ)=cosθ\sin(90^\circ-\theta)=\cos \theta, cos(90θ)=sinθ\cos(90^\circ-\theta)=\sin \theta.
- Chú ý: tanθ\tan \thetakhông xác định khicosθ=0\cos \theta=0.

3. Ví dụ minh họa chi tiết

3.1 Ví dụ cơ bản

Bài toán: Cho tam giác vuông ABCABCvuông tạiBB, biết góc A=45A = 45^\circ. Tính sin45\sin45^\circ, cos45\cos45^\circtan45\tan45^\circ.

Lời giải:
1. Vì tam giác vuông cân nên đặt AB=BC=1AB = BC = 1. Khi đó cạnh huyền AC=AB2+BC2=2AC = \sqrt{AB^2 + BC^2} = \sqrt{2}.
2. Theo định nghĩa:
- sin45=ABAC=12=22\sin45^\circ = \frac{AB}{AC} = \frac{1}{\sqrt{2}} = \frac{\sqrt{2}}{2}.
- cos45=BCAC=12=22\cos45^\circ = \frac{BC}{AC} = \frac{1}{\sqrt{2}} = \frac{\sqrt{2}}{2}.
- tan45=ABBC=1\tan45^\circ = \frac{AB}{BC} = 1.
3. Lưu ý: sin45\sin45^\circcos45\cos45^\circ bằng nhau do tam giác cân.

3.2 Ví dụ nâng cao

Bài toán: Giả sử θ\thetathỏacosθ=32\cos \theta = \frac{\sqrt{3}}{2}0<θ<900^\circ < \theta <90^\circ. Hãy tính sinθ\sin \thetatanθ\tan \theta.

Lời giải:
1. Sử dụng công thức sin2θ+cos2θ=1\sin^2\theta + \cos^2\theta =1:
sin2θ=1(32)2=134=14\sin^2\theta = 1 - \left(\frac{\sqrt{3}}{2}\right)^2 = 1 - \frac{3}{4} = \frac{1}{4}.
θ\thetanhọn nênsinθ=12\sin \theta = \frac{1}{2}.
2. Tính tanθ=sinθcosθ=1/23/2=13\tan \theta = \frac{\sin \theta}{\cos \theta} = \frac{1/2}{\sqrt{3}/2} = \frac{1}{\sqrt{3}}.

4. Các trường hợp đặc biệt

- Góc 00^\circ9090^\circ: chỉ có giá trị sin\sincos\cos, tan90\tan90^\circkhông xác định.
- Biến đổi góc phụ:sin(90θ)=cosθ\sin(90^\circ-\theta)=\cos \theta, cos(90θ)=sinθ\cos(90^\circ-\theta)=\sin \theta.
- Góc bù: sin(180θ)=sinθ\sin(180^\circ-\theta)=\sin \theta, cos(180θ)=cosθ\cos(180^\circ-\theta)=-\cos \theta (dành cho chương sau).

5. Lỗi thường gặp và cách tránh

5.1 Lỗi về khái niệm

- Nhầm lẫn giữa cạnh đối, kề và cạnh huyền khi áp dụng định nghĩa.
- Cho rằng tất cả góc bù hay phụ đều dùng công thức giống nhau mà không chú ý dấu.
- Nhầm lẫn sin\sincos\cos khi không xác định đúng góc.

5.2 Lỗi về tính toán

- Sai khi rút gọn căn thức: 12\frac{1}{\sqrt{2}}phải viết22\frac{\sqrt{2}}{2}.
- Bỏ quên điều kiện góc nhọn, dẫn đến kết quả âm không đúng.
- Cách kiểm tra: sử dụng sin2θ+cos2θ=1\sin^2\theta+\cos^2\theta=1 để kiểm tra tính chính xác.

6. Luyện tập miễn phí ngay

Truy cập 20+ bài tập Giá trị lượng giác của các góc đặc biệt miễn phí. Không cần đăng ký, bắt đầu luyện tập ngay để nâng cao kỹ năng và ghi nhớ công thức hiệu quả.

7. Tóm tắt và ghi nhớ

- Nắm vững giá trị sin\sin, cos\cos, tan\tantại các góc00^\circ, 3030^\circ, 4545^\circ, 6060^\circ, 9090^\circ.
- Ghi nhớ công thức cơ bản và quan hệ sin2θ+cos2θ=1\sin^2\theta + \cos^2\theta=1.
- Áp dụng đúng định nghĩa: xác định cạnh đối, kề và huyền.
- Kiểm tra kết quả bằng các công thức đối chứng.
- Lập kế hoạch ôn tập đều, luyện tập thường xuyên với 20+ bài tập để ghi nhớ lâu dài.

T

Tác giả

Tác giả bài viết tại Bạn Giỏi.

Nút này mở form phản hồi nơi bạn có thể báo cáo lỗi, đề xuất cải tiến, hoặc yêu cầu trợ giúp. Form sẽ tự động thu thập thông tin ngữ cảnh để giúp chúng tôi hỗ trợ bạn tốt hơn. Phím tắt: Ctrl+Shift+F. Lệnh giọng nói: "phản hồi" hoặc "feedback".