1. Giới thiệu về khái niệm "Giải bài toán ít hơn" và tầm quan trọng của nó

"Bài toán ít hơn" là một dạng toán cực kỳ quen thuộc trong chương trình Toán lớp 2. Đây là dạng bài tập giúp các em rèn luyện kỹ năng so sánh số lượng, biết cách xác định sự chênh lệch giữa hai nhóm đồ vật hoặc người, từ đó hiểu rõ hơn về phép trừ trong thực tế. Việc thành thạo giải bài toán ít hơn giúp các em phát triển tư duy logic, quan sát và vận dụng toán học vào cuộc sống hàng ngày.

2. Định nghĩa chính xác của "bài toán ít hơn"

"Bài toán ít hơn" là dạng toán hỏi về số lượng ít hơn hoặc nhiều hơn trong hai nhóm đồ vật, con vật, con người và yêu cầu các em xác định số lượng chênh lệch hoặc tổng số lượng. Thông thường, bài toán sẽ hỏi: "... nhiều hơn ... bao nhiêu?" hoặc "... ít hơn ... bao nhiêu?".

Ví dụ dạng hỏi:"Nhóm bạn A có 8 quả bóng bay, nhóm bạn B có 5 quả bóng bay. Hỏi nhóm bạn A có nhiều hơn nhóm bạn B bao nhiêu quả bóng bay?" Hoặc: "Bạn Na có 12 viên kẹo, bạn Quân có 9 viên kẹo. Hỏi bạn Quân có ít hơn bạn Na bao nhiêu viên kẹo?"

3. Hướng dẫn giải từng bước kèm ví dụ minh họa

Để giải bài toán ít hơn, các em nên thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Đọc kỹ đề bài để xác định rõ số lượng của hai nhóm (ai nhiều, ai ít).
• Bước 2: Xác định đề bài hỏi về số ít hơn hay số nhiều hơn.
• Bước 3: Dùng phép trừ để tính số chênh lệch: Số nhiều hơn - Số ít hơn.

Ví dụ 1: "Bạn Minh có 10 cây bút, bạn Hoa có 7 cây bút. Hỏi bạn Hoa có ít hơn bạn Minh bao nhiêu cây bút?"

Lời giải:

• Bước 1: Xác định số cây bút của hai bạn: Minh có $10$cây, Hoa có $7$cây.
• Bước 2: Đề bài hỏi: bạn Hoa có ít hơn bạn Minh bao nhiêu? Nghĩa là lấy số bút của bạn Minh trừ cho số bút của bạn Hoa.
• Bước 3: Tính chênh lệch:$10 - 7 = 3$
• Đáp số: Bạn Hoa có ít hơn bạn Minh$3$cây bút.

Khi đề hỏi "ai nhiều hơn ai bao nhiêu", cách làm cũng tương tự.

4. Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

- Nếu hai nhóm có số lượng bằng nhau, kết quả bài toán ít hơn sẽ là 0.
- Đề bài có thể dùng các cách diễn đạt khác nhau như 'ít hơn', 'nhiều hơn', 'chênh lệch', v.v. Các em cần đọc kỹ để tránh nhầm lẫn.
- Đề bài có thể hỏi ngược: "Bạn B có ít hơn bạn A bao nhiêu?" thì vẫn làm phép trừ "số nhiều hơn – số ít hơn".

5. Mối liên hệ với các khái niệm toán học khác

- "Bài toán ít hơn" chính là phép trừ trong thực tế, dùng để so sánh giữa hai số.
- Dạng bài này liên quan mật thiết đến các khái niệm so sánh số lớn hơn, số bé hơn và các phép tính cộng trừ đơn giản.
- Khi học tốt dạng toán này, các em sẽ dễ dàng tiếp cận các bài toán về tìm số bị trừ, số trừ, tổng (giải toán có lời văn ở lớp 2).

6. Các bài tập mẫu có lời giải chi tiết

• Bài 1: Lớp 2A có $34$học sinh, lớp 2B có $29$học sinh. Hỏi lớp 2B ít hơn lớp 2A bao nhiêu học sinh?

Lời giải: Số học sinh lớp 2B ít hơn lớp 2A là:$34 - 29 = 5$
Đáp số:$5$học sinh.

• Bài 2: Trong vườn có $15$cây táo và $19$cây cam. Hỏi số cây táo ít hơn số cây cam bao nhiêu cây?

Lời giải: Số cây táo ít hơn số cây cam là:$19 - 15 = 4$cây
Đáp số:$4$cây.

• Bài 3: Bạn Mai có $20$viên bi, bạn Lan có $20$viên bi. Hỏi bạn Lan có ít hơn bạn Mai bao nhiêu viên bi?

Lời giải: Số viên bi bạn Lan có ít hơn bạn Mai là:$20 - 20 = 0$viên bi
Đáp số:$0$viên.

7. Các lỗi thường gặp và cách tránh

• Nhầm vị trí số lớn – số bé: Nhiều bạn lấy số bé trừ số lớn nên ra kết quả âm (không đúng với bài toán lớp 2).
• Hiểu sai yêu cầu đề: Đọc không kỹ nên trả lời nhầm câu hỏi 'ai ít hơn ai?', 'ai nhiều hơn ai?'.
• Quên đơn vị khi trả lời: Đáp số phải có đơn vị (quả, bạn, viên, cây...).

Các em nên chú ý đọc đề cẩn thận, xác định rõ ai nhiều – ai ít và luôn kiểm tra lại bài làm.

8. Tóm tắt và các điểm chính cần nhớ về bài toán ít hơn

- "Bài toán ít hơn" là dạng toán yêu cầu so sánh hai số lượng, dùng phép trừ để tìm chênh lệch.
- Đọc kỹ đề, xác định nhóm nhiều và ít.
- Luôn nhớ: Số nhiều – Số ít = Số chênh lệch.
- Chú ý đơn vị và kiểm tra lại bài làm sau khi giải.

Chúc các em học tốt và thành thạo giải dạng toán "ít hơn" nhé!