1. Giới thiệu về khái niệm và tầm quan trọng

Trong chương trình Toán lớp 6, việc nắm vững các phép tính với số thập phân là nền tảng quan trọng cho việc học tập sau này. Một trong những dạng toán thường gặp là chia số thập phân cho 10, 100, 1000,... Đây không chỉ là kiến thức cơ bản mà còn hỗ trợ rất nhiều cho học sinh khi giải toán thực tế, các bài toán nâng cao hoặc làm quen với các khái niệm rộng hơn như phần trăm, tỉ số và đại lượng tỉ lệ thuận.

2. Định nghĩa chính xác

Chia một số thập phân cho 10, 100, 1000,... nghĩa là tìm ra giá trị nhỏ hơn của số đó tương ứng với những lần chia đều. Quy tắc chung: Khi chia một số thập phân cho 10, 100, 1000,..., ta sẽ chuyển dấu phẩy thập phân của số đó lần lượt sang bên trái 1, 2, 3,... chữ số tuỳ theo số lượng của các số 0 trong số chia.

Nói một cách ngắn gọn:
- Chia cho 10: Dấu phẩy chuyển sang trái 1 chữ số.
- Chia cho 100: Dấu phẩy chuyển sang trái 2 chữ số.
- Chia cho 1000: Dấu phẩy chuyển sang trái 3 chữ số.
- ... và cứ tiếp tục với các số 0 tương ứng.

3. Giải thích từng bước với ví dụ minh họa

Để hiểu rõ cách chia số thập phân cho 10, 100, 1000,..., hãy thực hiện các ví dụ sau:

• Ví dụ 1: Chia số thập phân cho 10

Cho số $23{,}7$. Hãy tính$23{,}7 \div 10$.

Thực hiện:
- Dấu phẩy chuyển sang bên trái 1 chữ số:$2{,}37$.
Vậy$23{,}7 \div 10 = 2{,}37$.

• Ví dụ 2: Chia số thập phân cho 100

Cho số $56{,}23$. Hãy tính$56{,}23 \div 100$.

Thực hiện:
- Dấu phẩy chuyển sang bên trái 2 chữ số:$0{,}5623$.
Vậy$56{,}23 \div 100 = 0{,}5623$.

• Ví dụ 3: Chia số thập phân cho 1000

Cho số $9{,}457$. Hãy tính$9{,}457 \div 1000$.

Thực hiện:
- Dấu phẩy chuyển sang bên trái 3 chữ số:$0{,}009457$.
Vậy$9{,}457 \div 1000 = 0{,}009457$.

4. Các trường hợp đặc biệt và lưu ý khi áp dụng

• Nếu số chữ số phần nguyên (bên trái dấu phẩy) ít hơn số chữ số 0 trong số chia, ta phải thêm các chữ số 0 vào trước phần nguyên.

Ví dụ:
$3{,}9 \div 100 = 0{,}039$
(do phải chuyển dấu phẩy sang trái hai chữ số, thêm số 0 vào phía trước).

• Nếu phép chia tạo ra nhiều số 0 ở phần sau dấu phẩy, hãy giữ đủ số chữ số để bảo toàn chính xác kết quả. Không cần bỏ số 0 ở bên trái.

5. Mối liên hệ với các khái niệm toán học khác

Chia số thập phân cho 10, 100, 1000,... có liên hệ chặt chẽ với các kiến thức sau:
- Nhân số thập phân với 10, 100, 1000,... (ngược lại là chuyển dấu phẩy sang phải)
- Các dạng toán về đơn vị đo: mm, cm, m, km (ví dụ đổi$123{,}4 \, mm$sang$cm$là chia cho$10$)
- Phép biểu diễn phần trăm, phần nghìn
- Số mũ và quy tắc chuyển đổi số lớn, số nhỏ trong tính toán khoa học

6. Các bài tập mẫu có lời giải chi tiết

• Bài tập 1: Tính$7{,}52 \div 10$

Giải:
- Chia cho 10 là chuyển dấu phẩy sang trái 1 chữ số:$0{,}752$.
Đáp số:$0{,}752$.

• Bài tập 2: Tính$0{,}65 \div 100$

Giải:
- Chia cho 100 là chuyển dấu phẩy sang trái 2 chữ số:$0{,}0065$.
Đáp số:$0{,}0065$.

• Bài tập 3: Tính$124{,}8 \div 1000$

Giải:
- Chia cho 1000 là chuyển dấu phẩy sang trái 3 chữ số:$0{,}1248$.
Đáp số:$0{,}1248$.

• Bài tập 4: Tính$42 \div 100$

Giải:
$42$là số nguyên định dạng$42{,}0$.
Chuyển dấu phẩy sang trái hai chữ số:$0{,}42$.
Đáp số:$0{,}42$.

7. Các lỗi thường gặp và cách tránh

8. Tóm tắt và các điểm chính cần nhớ

- Khi chia số thập phân cho 10, 100, 1000,..., luôn chuyển dấu phẩy sang trái tương ứng số chữ số 0.
- Nếu thiếu số ở phần nguyên, thêm số 0 vào trước.
- Đọc kỹ đề để tránh đổi hướng chuyển dấu phẩy.
- Thường xuyên luyện tập với nhiều dạng bài để thành thạo quy tắc này.

Việc thành thạo chia số thập phân cho 10, 100, 1000,... giúp em học tốt các phần toán nâng cao hơn ở các lớp lớn và ứng dụng dễ dàng vào các tình huống thực tế.